Η «Μάχη των Φαρσάλων», και δύο άλλα έργα του Ρoϊλού, τα «Γεντζέλια» και τα «Δελέρια», αποτελούν μια τριλογία με την οποία ο ζωγράφος απέδωσε τον ατυχή για τους Έλληνες πόλεμο του 1897, σύμφωνα με το πνεύμα των νέων αντιλήψεων για την απόδοση πολεμικών σκηνών, που είχαν επικρατήσει ήδη κατά από το 19ο αιώνα. Η εμπνευσμένη από το κλασικό ιδεώδες της ελληνορωμαϊκής εποχής ζωγραφική έπαψε να συγκεντρώνει την προσοχή του κοινού, το οποίο λόγω της αφύπνισης της εθνικής συνείδησης και της αναζήτησης ερεισμάτων στη δική του ιστορία, ικανοποιείται περισσότερο με τα σύγχρονα πολεμικά γεγονότα και την αμείλικτη αλλά τόσο κοντινή του φρικτή πραγματικότητα των συγκρούσεων στα πεδία των μαχών. Οι καλλιτέχνες απομυθοποιώντας τους πολεμιστές, τους οποίους αντιμετωπίζουν ως κοινούς ανθρώπους και όχι ως μαχόμενους ήρωες, στρέφουν την προσοχή τους στον απλό στρατιώτη που επωμίζεται το βάρος της μάχης και υφίσταται τις κακουχίες του πολέμου. Οι ιστορικές αυτές συνθέσεις, οι οποίες καταγράφουν με ακρίβεια τα πάθη των απλών ανθρώπων, αποδίδονται από καλλιτέχνες, οι οποίοι βρίσκονται οι ίδιοι μέσα στη δίνη του πολέμου. Άλλοτε ως παρατηρητές και άλλοτε ως πολεμιστές καταγράφουν τα συμβάντα ως αυτόπτες μάρτυρες, και καθιστούν την ειδησεογραφική αυτή ζωγραφική τεκμήριο των πραγματικών γεγονότων, παίζοντας τον ρόλο που σήμερα κατέχει η φωτογραφία, το ρεπορτάζ ή η τηλεόραση. Ο Ροϊλός συμμετέχοντας ως απλός στρατιώτης στον πόλεμο αυτό, δεν αρκέστηκε στα άπειρα σχεδιάσματα από τα πεδία των μαχών, που έφερε μαζί του. Για να αποδώσει τα ακριβή αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά του Διαδόχου και των επιτελών αξιωματικών, τους ζήτησε να περάσουν από το εργαστήριό του και να ποζάρουν. Ακόμα και μέσα στους στρατιωτικούς στάβλους ανάλωσε μήνες σχεδιάζοντας και δεσμεύοντας κινήσεις αλόγων. Στη «Μάχη των Φαρσάλων» η πανοραμική άποψη του πεδίου της μάχης, ο μεγάλος αριθμός των συγκροτημένων σε ομάδες προσώπων, ο διηγηματικός χαρακτήρας, η έμφαση στην κίνηση με την οποία ο ζωγράφος προσπαθεί να συλλάβει τη δράση και την έξαψη της σύγκρουσης, είναι στοιχεία που εκφράζουν δυναμισμό αλλά και αλήθεια. Οργανωμένος ο πίνακας σε παράλληλες ζώνες, φέρνει σε πρώτο πλάνο τους τραυματίες, στο βάθος μαίνεται η μάχη, ενώ ενδιάμεσα κινούνται ο Διάδοχος.
(EL)
E. Averoff-Tossizza Foundation
City / village / populated place
