δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης : CC BY-NC-SA 4.0 Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή
Πλανωμένη αιτία (Timee, 48 a): De la causalité à la notion d΄ errance che Platon
Βιλτανιώτη , Ειρήνη - Φωτεινή
Στον Τίμαιον, η Ανάγκη, μυθικόν αντίστοιχο των πλατωνικών «συναιτίων», χαρακτηρίζεται ως «πλανωμένη αιτία», διότι προσωποποιεί μιαν αιτιότητα τυφλήν, αντιτιθέμενην στον Νουν ως ποιητικόν αίτιον που κατευθύνει τον κόσμο προς το Αγαθόν (τελικόν αίτιον). Ωστόσον, ο Νους πείθει την Ανάγκη «τα πλείστα επί το βέλτιστον άγειν». Η μυθική εικόνα της πλανωμένης Ανάγκης συνδέεται προς την ηθική και την θρησκευτική διάσταση της πλατωνικής έννοιας της πλάνης. Όπως, χάρη στον Νουν, η Ανάγκη οδηγεί προς το τελικόν αίτιον, που είναι το Αγαθόν, έτσι, χάρη στον μυσταγωγόν, η μύησις κατευθύνει προς το τέλος, δηλαδή προς την εποπτείαν του Ωραίου σ΄ όλην του την λαμπρότητα, θέαση συνώνυμην της υψίστης ευδαιμονίας. Κατά την μεγίστην αυτήν μύησιν που συνιστά η φιλοσοφία, οι Σοφισταί, βρίσκοντας καταφύγιο στα σκοτάδια του Μη Όντος, ομοιάζουν με μύστες άνευ μυσταγωγού, οι οποίοι περιφρονούν το τέλος, καταδικάζοντας τους εαυτούς των σ' αιώνιαν πλάνην, και με ψυχές οι οποίες, μαγεμένες από την σκοτεινή φυλακή τους, περιφρονούν τον νοητόν ήλιο.
*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των φορέων περιεχομένου.
Ακαδημία Αθηνών
