use the file or the thumbnail according to the license: CC BY-NC-SA 4.0 Attribution-NonCommercial-ShareAlike
Πλανωμένη αιτία (Timee, 48 a): De la causalité à la notion d΄ errance che Platon
Βιλτανιώτη , Ειρήνη - Φωτεινή
Στον Τίμαιον, η Ανάγκη, μυθικόν αντίστοιχο των πλατωνικών «συναιτίων», χαρακτηρίζεται ως «πλανωμένη αιτία», διότι προσωποποιεί μιαν αιτιότητα τυφλήν, αντιτιθέμενην στον Νουν ως ποιητικόν αίτιον που κατευθύνει τον κόσμο προς το Αγαθόν (τελικόν αίτιον). Ωστόσον, ο Νους πείθει την Ανάγκη «τα πλείστα επί το βέλτιστον άγειν». Η μυθική εικόνα της πλανωμένης Ανάγκης συνδέεται προς την ηθική και την θρησκευτική διάσταση της πλατωνικής έννοιας της πλάνης. Όπως, χάρη στον Νουν, η Ανάγκη οδηγεί προς το τελικόν αίτιον, που είναι το Αγαθόν, έτσι, χάρη στον μυσταγωγόν, η μύησις κατευθύνει προς το τέλος, δηλαδή προς την εποπτείαν του Ωραίου σ΄ όλην του την λαμπρότητα, θέαση συνώνυμην της υψίστης ευδαιμονίας. Κατά την μεγίστην αυτήν μύησιν που συνιστά η φιλοσοφία, οι Σοφισταί, βρίσκοντας καταφύγιο στα σκοτάδια του Μη Όντος, ομοιάζουν με μύστες άνευ μυσταγωγού, οι οποίοι περιφρονούν το τέλος, καταδικάζοντας τους εαυτούς των σ' αιώνιαν πλάνην, και με ψυχές οι οποίες, μαγεμένες από την σκοτεινή φυλακή τους, περιφρονούν τον νοητόν ήλιο.
Academy of Athens
