use the file or the thumbnail according to the license: CC BY-NC-SA 4.0 Attribution-NonCommercial-ShareAlike
The Meaningfulness of the Present Time: Notes on the Fate of Modernity
Βαλλιάνος , Περικλής Σ.
Το άρθρο αναφέρεται κατ΄ αρχήν σε ορισμένες θεμελιακές απορίες σχετικά με την φύση της ιστορικής γνώσης. Το αντικείμενο της ιστορικής έρευνας (το αντικειμενικό δεδομένο ή γεγονός) είναι εξ΄ ορισμού απόν. Από αυτό έπεται ότι ο ρόλος της «δημιουργικής φαντασίας» ή της ερμηνευτικής συνείδησης στην διατύπωση της ιστορικής αλήθειας είναι καθοριστικός. Εξ άλλου, σήμερα αναγνωρίζεται ότι η εμπειρική παρατήρηση είναι «έμφορτη θεωρίας», ακόμη και στις φυσικές επιστήμες. Η διαπίστωση όμως αυτή δεν έρχεται να αναιρέσει την αντικειμενικότητα της γνώσης και στην μια και στην άλλη περίπτωση. Το τι «πραγματικώς έλαβε χώρα» στο παρελθόν αποφασίζεται από την κοινότητα των επιστημόνων που μεταχειρίζονται κοινώς παραδεκτές κριτικές μεθόδους. Ο χωρισμός σε περιόδους είναι κρίσιμο αναλυτικό εργαλείο του ιστορικού. Όμως τέτοιες κατατάξεις του ιστορικού υλικού είναι ευρετικές υποθέσεις που καθοδηγούν την έρευνα, και όχι «ιστοριοσοφία», μ΄ άλλα λόγια αδιάσειστες αλήθειες για την απαράβατη νομοτέλεια του ιστορικού γίγνεσθαι. Η περιοδολόγηση «νεωτερικότητα-μετανεωτερικότητα» είναι μια ερμηνευτική προσέγγιση που κυριαρχεί τελευταία. Όμως και αυτή, όπως προβάλλεται από τούς «μετανεωτερικούς» στοχαστές, παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά της ιστοριοσοφικής μεταφυσικής, της «μεγάλης αφήγησης», δηλαδή, που υποτίθεται ότι αρνείται. Όλα τα ουσιώδη καθήκοντα του κριτικού στοχασμού, όπως τα αντιλαμβάνονται και οι ίδιοι οι μετανεωτερικοί, υπηρετούνται από τις βασικές ηθικές και διανοητικές στάσεις της νεωτερικότητας, χωρίς να είναι αναγκαία η ριζική κατάλυση του νοήματος και, στο τέλος, της ίδιας της γλώσσας. Το ζητούμενο είναι να πραγματωθούν τα νοήματα της νεωτερικότητας, που από την σκοπιά αυτή παραμένει ανολοκλήρωτη, και όχι να ξεπέσουμε στον ανορθόλογο μυστικισμό.
Academy of Athens
