Die Anfänge der vergleichenden Kunstwissenschaft bei Simonides von Keos

Die Anfänge der vergleichenden Kunstwissenschaft bei Simonides von Keos

Το τεκμήριο παρέχεται από τον φορέα :
Ακαδημία Αθηνών   

Αποθετήριο :
Κέντρον Ερεύνης Ελληνικής Φιλοσοφίας (ΚΕΕΦ)   

δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου
στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
χρησιμοποιήστε
το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης :
CC BY-NC-SA 4.0

Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή
CC_BY_NC_SA



Die Anfänge der vergleichenden Kunstwissenschaft bei Simonides von Keos

Φλωράτος , Χαράλαμπος Σ.

Ο Σιμωνίδης ο Κείος είναι ίσως ο πρώτος, που διετύπωσε την άποψη ότι η ζωγραφική είναι ποίησις σιγώσα και η ποίησις ζωγραφία φθεγγομένη. Κατά την αποψιν αυτή έχουν οι δύο αυτές τέχνες πρώτο κοινό χαρακτηριστικό, ότι κατασκευάζουν κάτι, δεύτερο ότι αυτό είναι εικόνα. Νομίζω ότι την ίδια γνώμη θα είχεν ο Σιμωνίδης και για την πλαστική και για την μουσική — την άποψη του Σιμωνίδη επεκτείνει στην μουσική ήδη ο Πλούταρχος. Με τον Σιμωνίδη ανάγονται οι λεγόμενες Καλές Τέχνες σε μιαν αρχή, δηλ. στο ότι το έργο της τέχνης είναι εικόνα. Αυτό είναι σήμερα κοινός τόπος, ύστερα προ πάντων από την Σχολή των Φορμαλιστών, και αφετηρία— όπως γράφει ο Sklovskij, επικαλούμενος την όμοια με του Σιμωνίδη άποψη του Potembnja, ενός από τους προδρόμους του Φορμαλισμού, — κάθε θεωρίας της λογοτεχνίας. Το έργο της τέχνης έχει σχέση προς την πραγματικότητα. Τούτο συνάγεται από τον όρο ζωγραφία. Προς την πραγματικότητα της ζωής. Στο βάθος λοιπόν εθεώρησε ο Σιμωνίδης την τέχνη μίμηση. Αλλά το πρόβλημα είναι ποια είναι η σχέση του έργου της τέχνης προς την πραγματικότητα. Είναι απλή μίμηση της πραγματικότητος; Ο Πλούταρχος, που ξεκινάει από την άποψη του Σιμωνίδη, νομίζει ότι η επιτυχία του έργου της τέχνης εξαρτάται από την συμφωνία του προς την πραγματικότητα· όσο περισσότερο μοιάζει με την πραγματικότητα τόσο πιο επιτυχημένο είναι το έργο της τέχνης. Οι παρατηρήσεις όμως αυτές του Πλουτάρχου θυμίζουν παρατηρήσεις του Αριστοτέλους ή αναφέρονται στην επίδραση των έργων της τέχνης, όχι στην ουσία τους — ο Lessing είχεν εν προκειμένω παρεξηγήσει τον Σιμωνίδη —, δεν οδηγούν σε εξακρίβωση της απόψεως του Σιμωνίδη. Έτσι και οι όμοιες με τού Πλουτάρχου απόψεις ερευνητών των χρόνων μας του Bowra και της Harriott, δεν βοηθούν να εξακριβωθή η κατά τον Σιμωνίδη σχέση του έργου προς την πραγματικότητα. Το ζήτημα παραμένει ανοικτό. Το λόγιο του Σιμωνίδη λέγει κάτι σπουδαίο για την διαφορά της ποιήσεως και της ζωγραφικής, που ίσως δεν έχει προσεχθή όσο αξίζει. Λέγει ότι η ποίηση ως εικόνα διαθέτει τον λόγο, που δεν διαθέτει η ζωγραφική ως εικόνα. Κάθε φορά, που αναφέρει ο Πλούταρχος εν όλω η εν μέρει το λόγιο του Σιμωνίδη, αρχίζει με την ζωγραφική. Αυτό οδηγεί στην σκέψη ότι με την ίδια σειρά είπεν ο Σιμωνίδης την άποψή του. Αν συνδυασθή αυτό με ότι λέγει το λόγιο, ζωγραφία ποίησις σιγώσα, ποίησις ζωγραφία φθεγγομένη, είναι φανερό ότι ο Σιμωνίδης είπε την γνώμη του σε μια εποχή, όπου οι ζωγράφοι διεκδικούσαν σαν καλλιτέχνες τα ίδια με τους ποιητάς δικαιώματα, για να δείξη ότι η ποίηση, της οποίας τα πρωτεία ήταν πάντοτε αναμφισβήτητα, διαθέτει ως εικόνα και τον λόγο, που δεν διαθέτει η ζωγραφική. Η γνώμη επομένως, ότι κατά τον Σιμωνίδη ποίηση και ζωγραφική είναι τέχνες με τις ίδιες εκφραστικές ικανότητες, είναι αβάσιμη. Την γνώμη αυτήν έχει τελευταία υποστηρίζει ή Hanna Philipp. Ο Χρ. Καρούζος είχε σωστά υποθέσει ότι ο Σιμωνίδης ήθελε να δώση τα πρωτεία στην ποίηση έναντι της ζωγραφικής. Στον πρώτο π.Χ. αιώνα και κατόπιν ο Κικέρων, ο Οράτιος, ο Πλούταρχος (γράφει γύρω στο 100 μ.Χ.) στις κρίσεις τους για την ποίηση την σχετίζουν προς την ζωγραφική, για να δείξουν την αξία της - ο Κικέρων σχετικά προς την ποίηση του Ομήρου, ο Οράτιος και ο Πλούταρχος γενικά. Αν αυτοί έχουν υπ όψιν τον Σιμωνίδη, παρεξηγούν τότε τον Κείο ποιητή, επειδή περιορίζονται στην πρώτη, βασική προϋπόθεση της ουσίας της ποιήσεως, στο ότι δηλ. είναι εικόνα.

Επετηρίδα


1971


Ιστορία της Φιλοσοφίας
Αισθητική
Σιμωνίδης ο Κείος


Κείμενο/PDF

Γερμανική γλώσσα
Ελληνική γλώσσα




*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των φορέων περιεχομένου.