use the file or the thumbnail according to the license: CC BY-NC-SA 4.0 Attribution-NonCommercial-ShareAlike
Der Materie - Form - Dualismus und die aristotelische Lehre von Menschen
Παπαδημητρίου, Ευθύμιος
Η εργασία αυτή, που ανακοινώθηκε τον Αύγουστο του 1976 στο 11ο Διεθνές Συνέδριο για τον Hegel στη Λισσαβώνα (το οποίο είχε ως γενικό θέμα το πρόβλημα «Ύλη – ιδέα»), επιχειρεί ένα σύντομο σχεδιασμό του προβλήματος της σχέσης ύλης-μορφής, όπως εμφανίζεται στη φιλοσοφία του Αριστοτέλους, και τη συσχέτισή του με την αριστοτελική αντίληψη περί ανθρώπου. Μετά την παρουσίαση της θεωρίας για την ουσία, όπως αναπτύσσεται στα έργα του Αριστοτέλους Κατηγορίαι, Μετά τα φυσικά, Φυσική και Περί ψυχής, επιχειρείται διερεύνηση της αντίληψής του για τη σχέση ύλης – μορφής και της σπουδαιότητάς της για την ουσιακή ενότητα των υπαρκτών όντων. Ακολουθεί σκιαγράφηση της θεωρίας του περί ανθρώπου ως ολότητας οντικής, που απαρτίζεται από σώμα και ψυχή και που βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με τη διδασκαλία του για τις ουσίες ως ενότητες ύλης – μορφής. Το σώμα του ανθρώπου χαρακτηρίζεται ως το υποκείμενο και η υλική του αρχή, η δε ψυχή του ως το είδος, η ειδολογική του αρχή και η πρώτη του εντελέχεια. Ο άνθρωπος ως ψυχοσωματική ενότητα υπάγεται λόγω της σωματικότητάς του στα φθαρτά και μεταβλητά όντα, λόγω της ψυχής του όμως, που αποτελεί την ενοποιητική του αρχή, αξιούται μιας ανώτερης ενότητας και πλήρωσης. Όλες οι δυνάμεις, έξεις και δράσεις του ανθρώπου αποτελούν εκφάνσεις και εκφράσεις της τέτοιας φύσης του κι έχουν ως υπόβαθρο την ανθρώπινή του ουσία, δηλαδή τη σύνθεση της σωματικότητας και της ψυχικότητας ή πνευματικότητάς του. Η σωστή διαλεκτική ενότητα των δύο αυτών καταστατικών του αρχών αποτελεί προϋπόθεση για κάθε καταξιωμένη ανθρώπινη δράση και γενικά για την ευδόκιμη πλήρωση της ζωής του. Μια τέτοια αντίληψη για τον άνθρωπο ως ενότητα ψυχοσωματική, αναιρεί από τη μια μεριά κάθε μονιστική ή ψευτοδυιστική λύση του προβλήματος κι επιτρέπει από την άλλη, με τη γόνιμη αξιοποίηση των ψυχολογικών, ηθικών και λογικών παρατηρήσεων που εκθέτει ο Αριστοτέλης – κυρίως στα έργα του Ηθικά Νικομάχεια, Ρητορική και Περί ψυχής – τη θεμελίωση και αναδιάπλαση της αριστοτελικής ανθρωπολογίας, που διατηρεί μέχρι σήμερα ακέραιη την εγκυρότητα και επικαιρότητά της.
Academy of Athens
