Το ερώτημα στο όποιο αποπειράται να δώσει απάντηση αυτή η μελέτη είναι ουσιαστικά το ακόλουθο: ποιο είδος συνάφειας υποφώσκει μεταξύ του μηδενισμού και της ευτυχίας - αντίφαση, αποκλεισμός ή συμφωνία; Ο μηδενισμός είναι στον Nietzsche πολύσημος όρος που σημαίνει είτε την φυσική κατάσταση της ύπαρξης είτε την αρνητική στάση του ανθρώπου απέναντι στη ζωή είτε, τέλος, ένα γεγονός του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Αυτό φανερώνει τον αναγκαστικό και ανυπέρβλητο χαρακτήρα του μηδενισμού, του οποίου τα χαρακτηριστικά δεν είναι πλέον εκείνα μιας απειλής, ενός λάθους ή μιας πιθανότητας ακόμη και εκείνα μιας αναγκαιότητας αδύνατης να αμφισβητηθεί: ο μηδενισμός είναι ο ορίζοντας της έννοιας εντός της οποίας κάθε πράγμα ορίζεται. Στο πλαίσιο αυτό, αναδεικνύεται η ίδια η ιδέα της ευτυχίας ως υπόσχεσης, γεγονός που φαίνεται να καταδικάζει τον άνθρωπο σε ολοσχερή αφανισμό. Ο Nietzsche, αφ' ης στιγμής αντιλήφθηκε την ανικανότητα του σύγχρονου ανθρώπου να αντιμετωπίσει την έλευση του μηδενισμού, αναπτύσσει μία ενός είδους «νέα μυθολογία» με σκοπό να επιτρέψει την ανύψωση του ανθρώπου προς ένα νέο επίπεδο δύναμης - τον Übermensch (Υπεράνθρωπο). Στο εσωτερικό αυτού του πλέγματος των εννοιών ξεπηδάει εκείνη της αέναης επιστροφής του ομοίου, η οποία, ουδόλως σημαίνει μια θεωρία φυσικο-κοσμολογική, αλλά πρόκειται περί μιας πειραματικής σκέψης, μιας υπαρξιακής απόδειξης στην όποια στηρίζεται ο άνθρωπος προκειμένου να επαληθεύσει την ικανότητά του να συνδέσει την ευδαιμονία με τον μηδενισμό. Αφού προσδιορίστηκε η βασική διάκριση μεταξύ μηδενισμού και άτοπου στο μέτρο που το άτοπο συμπίπτει με την αναγνώριση της ασυμφωνίας του μηδενιστικού όντος του κόσμου και των απαιτήσεων της έννοιας του ανθρώπου, ορίσαμε, στη συνέχεια, την συμβολή του Camus στο πρόβλημα εάν μηδενισμός και ευδαιμονία είναι δύο όροι που μπορούν να συμφωνήσουν μεταξύ τους, επαναδομώντας την έννοια της ευτυχίας κατά τον Camus ως αναζήτηση της ενότητας. Για τον Camus εν τέλει, ευδαίμων είναι εκείνος που είναι σε θέση να βρει μία μοναδική ζωή, έναν μοναδικό κόσμο, έναν μόνο άνθρωπο. Η προϋπόθεση μιας παρόμοιας ευτυχίας είναι, κατά τον Nietzsche, μία βούληση και μία διαύγεια ανώτερη, που βρίσκονται να συνυπάρχουν στο σχήμα του Σίσυφου, που ορίζουμε στο άρθρο αυτό ως τέλεια σύνθεση όλων των προϋποθετικών αρετών αναγκαίων για την υπερνίκηση του μηδενισμού. Ειδικότερα, ο καμικός μύθος του Σίσυφου φαίνεται στα μάτια μας ως μία τέλεια αναπαράσταση του ανθρώπου που είναι έτοιμος να υπερβεί την προσπάθεια της αέναης επιστροφής του ομοίου. Επί τη βάσει των στοχασμών του Nietzsche και του Camus φτάσαμε στο σημείο να ορίσουμε την ευδαιμονία ως μία περίπτωση «βούλησης μέσα στον μηδενισμό», και έτσι βρισκόμαστε στους αντίποδες της παραδοσιακής φιλοσοφικής αντίληψης, κατά την οποία οι δύο όροι βρίσκονται σε μία σχέση ακραίας ασυμφωνίας και αποκλεισμού —«ή ευδαιμονία ή μηδενισμός».
Academy of Athens
