use the file or the thumbnail according to the license: CC BY-NC-SA 4.0 Attribution-NonCommercial-ShareAlike
Hypothèses sur Platon et sur Nietzsche
Ιωαννίδη, Ελένη
Το πρώτο μέρος ετούτου του άρθρου εκθέτει μιαν υπόθεση που συμπληρώνει το πλατωνικό μου δοκίμιο του 1982 (Φιλοσοφία 12, σσ. 211-229)· το δεύτερο μέρος είναι κι αυτό μια υπόθεση, που ίσως απαντάει στο ερώτημα που άφησε αναπάντητο η μελέτη μου του 1983-1984 για τον Νίτσε (Φιλοσοφία 13-14, σσ. 353-381). I. Το δαιμόνιο του πλατωνικού Σωκράτη δεν εκδηλώνεται παρά μόνον αποτρεπτικά, απαγορευτικά. Υποθέτω πως μέσα στο πλατωνικό σύστημα η ιδιόμορφη αυτή εσωτερική θεία φωνή δεν είναι άσχετη με το κατεξοχήν άγραφο νόμιμο —που συνέχει και στηρίζει όλους τους γραπτούς νόμους —, την καθολική - ομόφωνη απαγόρευση της συνουσίας μεταξύ μελών της ίδιας οικογένειας. Στηρίζω —μερικά— την υπόθεση αυτή σε ανάλυση πλατωνικών προβλημάτων, μεσ΄ από κείμενα του Πλάτωνα και συλλογισμούς σύγχρονων μελετητών. Από τη διερεύνηση προκύπτει ότι καμιά διαχωριστική γραμμή δεν υπάρχει ανάμεσα στην —άρρητη— λογική του Πλάτωνα και την αξιολογία του. II. Στη Γέννηση της τραγωδίας ο Νίτσε αναφέρεται μ΄ έξαψη στο δαιμόνιο του Σωκράτη. Αργότερα, σ΄ εν΄ από τα μεταθανάτια του αποσπάσματα, ομολογεί ότι παλεύει διαρκώς κατά του Σωκράτη επειδή τον νιώθει επικίνδυνα κοντά στον εαυτό του. Το ερώτημα που έμενε αναπάντητο στη μελέτη μου του 1983-1984 είναι: πως εξηγείται η ψυχική ικανοποίηση που παρέχει ο Νίτσε στον εαυτό του στο σημείο της εναρκτήριας ομιλίας του (στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας) όπου ισχυρίζεται μ΄ έμφαση πως το λιτό κλασικό κάλλος επενεργεί στους εχθρούς του σαν κεφαλή Γοργόνας; Σήμερα υποθέτω πως στο σημείο αυτό η έμπνευση του Νίτσε (που ακόμη δεν αγωνίζεται να διαχωρίσει τη θέση του από τον πλατωνικό Σωκράτη) προέρχεται από το χωρίο 198 c του Συμποσίου, με αντιστροφή της απειλής.
Academy of Athens
