δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης : CC BY-NC-SA 4.0 Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή
A refutation of Philosophy by a medieval arabic author: Ibn Al - Jawzi
Budelli, Rosana
Ο Abu l-Faraj Ibn al-Jawzi, διαπρεπής αντιπρόσωπος του πιο ριζοσπαστικού ρεύματος της Ισλαμικής Ορθοδοξίας του XII αιώνα, αφιερώνει ένα μεγάλο μέρος του πιο γνωστού έργου του, Talbis Iblis στην απόρριψη της φιλοσοφίας, που θεωρεί μια άλλη μορφή αιρέσεως και προτίθεται να καταπολεμήσει. Όπως είναι γνωστό από τις αρχές του δεύτερου μέρους του VIII αιώνα, οι Άραβες είχαν αρχίσει να μεταφράζουν τα κείμενα της ελληνικής φιλοσοφίας και να αφομοιώνουν τα περιεχόμενά τους μέσα από τη νέα οπτική του ισλαμικού πολιτισμού. Η αντίδραση των πιο συντηρητικών κύκλων της ισλαμικής ορθοδοξίας δεν άργησε να φανεί. Η φιλοσοφική θεώρηση και μελέτη, με τη διεκδίκηση του δικαιώματός της για πλήρη ανεξαρτησία από την αποκαλυπτική θρησκεία, εκπροσωπούσε μια δυναμική απειλή ενάντια στα πρωταρχικά δόγματα του Ισλαμισμού, έναν άμεσο κίνδυνο για την ενότητα της ισλαμικής κοινότητας. Ο Abü 1-Faraj Ibn al-Jawzi αναλαμβάνει με το έργο του την ευθύνη να θέσει κάτω από έλεγχο αυτήν τη διαμάχη, αποκρούοντας τις ακόλουθες σχολές της φιλοσοφικής θεώρησης: τη σοφιστική, τον υλισμό, τη φυσιοκρατία και το μανιχαϊσμό. Η προσοχή του συγγραφέα στρέφεται αναπόδραστα στο μεταφυσικό πρόβλημα. Επιχειρεί, επομένως, μια ανάλυση των θέσεων που κάθε σχολή υιοθετεί σε σχέση με το ζήτημα της ύπαρξης του θεού και της ουσίας της δημιουργίας. Η μέθοδος που ακολουθεί στην ανασκευή αυτή ταυτίζεται με τη λογική φιλοσοφική μέθοδο αλλά επιδιώκει να τονίσει τις εσωτερικές αντιθέσεις του εκάστοτε φιλοσοφικού συστήματος. Ύστερα από μια σύντομη έρευνα των φιλοσοφικών αυτών συστημάτων, φθάνει στο συμπέρασμα ότι σε ότι αφορά τη μεταφυσική, η φιλοσοφία περιφέρεται άσκοπα στο σκοτάδι και πέφτει σε ανέφικτες αντιφάσεις. Ο άνθρωπος ποτέ δεν θα είναι σε θέση, με τα ελάχιστα μέσα της λογικής που διαθέτει, να δώσει μια τελειωτική και ικανοποιητική απάντηση στα ουσιαστικά ζητήματα της μεταφυσικής, επομένως αναγκαστικά θα στραφεί στα κείμενα της Αποκάλυψης. Ο θεωρητικός στοχασμός δεν είναι απόλυτα αβάσιμος, αλλά θα πρέπει να περιοριστεί στη λογική έρευνα, στη μηχανική και στις άλλες φυσικές επιστήμες. Η αυστηρή αυτή θέση που παίρνει ο Ibn al-Jawzi απέναντι στο ρόλο της φιλοσοφίας θα έχει βαθειά απήχηση σε μερικούς από τους πιο σημαντικούς Ισλαμιστές, όπως ο Ibn Taymiya, που με τα έργα του ασκεί ακόμη ισχυρή επίδραση στον αραβο-ισλαμικό κόσμο.
*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των φορέων περιεχομένου.
Ακαδημία Αθηνών
