Νεκρή φύση

Νεκρή φύση (EL)

Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας (EL)

Ο πίνακας Νεκρή φύση ήταν ο μοναδικός που είχε εκθέσει ο ζωγράφος στο πλαίσιο της συμμετοχής του στη Μπιενάλε του 1934, στη Βενετία. Η συγκεκριμένη συμμετοχή ήταν η πρώτη επίσημη παρουσία της Ελλάδας στον σημαντικό αυτό διεθνή θεσμό, είχε ωστόσο λάβει τον χαρακτήρα μιας ευρείας, «εθνικής» έκθεσης που δεν απέδωσε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Και αυτό διότι παρουσιάστηκαν όλες οι τάσεις της τότε σύγχρονης ελληνικής τέχνης, που κινούνταν από τον παρωχημένο ακαδημαϊσμό έως τον νεοπαγή στην Ελλάδα κυβισμό. Ο Γκίκας, πάντως, εκπροσωπήθηκε στη Μπιενάλε με τέσσερα ακόμη έργα: τρία χαρακτικά και ένα γλυπτό. Το ίδιο έργο, ο ζωγράφος το παρουσίασε και τον Μάιο του 1935 στην αίθουσα Ατελιέ, σε μια έκθεση που διοργάνωσε μαζί με τους Γιώργο Γουναρόπουλο και Μιχάλη Τόμπρο. Ο κυβισμός ήταν ένα κίνημα που εμφανίστηκε στη γαλλική τέχνη περί το 1911 και αποτέλεσε την αιχμή της πρωτοπορίας, επηρεάζοντας ταχύτατα νέους καλλιτέχνες σε διάφορες γενιές της Ευρώπης. Με αφετηρία το έργο του Σεζάν, οι κυβιστές, όπως ο Μπρακ, ο Πικάσο, ο Μιρό, ασχολήθηκαν σχεδόν αποκλειστικά με τη θεματική της νεκρής φύσης και πρέσβευαν την αναγωγή της ζωγραφικής σύνθεσης σε γεωμετρικά σχήματα, τη διάσπαση του ορατού κόσμου σε φόρμες, την οριστική απομάκρυνση του ζωγράφου από τη μίμηση του ορατού κόσμου για χάρη μιας πνευματικής, εικαστικής δημιουργίας. Μετά τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το κίνημα διαφοροποιήθηκε σε επιμέρους τάσεις, με βασικό μέλημα την υπαναχώρηση από τις προπολεμικές υπερβολές και την πρόταση για έναν νέο, αυστηρό, υποταγμένο σε μαθηματικούς και φυσικούς νόμους εγκεφαλικό κόσμο. Ο πουρισμός, ήταν μια τάση που εμφανίστηκε μεταξύ 1918-1925 και στην οποία πρωτοστάτησαν ο ζωγράφος Αμεντέ Οζανφάν και ο αρχιτέκτονας Λε Κορμπυζιέ (που επίσης εξέθετε τότε πίνακές του): έδωσε έμφαση στην αρμονία των σχημάτων, τη χρήση της χρυσής οτμής στη σχεδίαση της σύνθεσης, τη μείωση των χρωματικών εντάσεων, επιδιώκοντας μια νέα αισθητική, και κατ’ επέκταση πνευματική και κοινωνική, ισορροπία. Η Νεκρή φύση του Γκίκα εγγράφεται, σαφώς, σε αυτό το ιδεολογικό και αισθητικό πλαίσιο. Εικονίζεται κάποια γωνιά του εργαστηρίου του καλλιτέχνη (προσφιλές θέμα του, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του) με πάγκους και τραπέζια όπου στέκουν διάφορα σκεύη στα δεξιά της σύνθεσης στα δεξιά. Η σύνθεση δεν μιμείται την οπτική πραγματικότητα (δεν αντιγράφει τον χώρο του εργαστηρίου). Με τη χρήση διαγωνίων/τομών μοιράζει την επιφάνεια σε γεωμετρικά σχήματα, τα οποία χρωματίζει με ψυχρά πράσινα, γκρίζα και μπλε. Τα λίγα θερμά κίτρινα, όπως επίσης και οι λιγοστές αναγνωρίσιμες φόρμες των αντικειμένων, ενεργοποιούν την επιφάνεια και λειτουργούν προκειμένου να συγκρατήσουν το βλέμμα του θεατή μέσα σε αυτόν τον νέο, γεωμετρικό, αυστηρό μα και ψυχρό ζωγραφικό κόσμο. (EL)

ζωγραφική (EL)

ελαιογραφία και άμμος σε καμβά (EL)

56,5 × 125 εκ. (EL)

1934 (EL)

Πολιτισμός (κουλτούρα) (EL)

Image

http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0/deed.el

Museum of Modern Greek Art Phodes

Museum of Modern Greek Art Rhodes Digital Collection