Αλυσσίδα

Αλυσσίδα (EL)

Φώτης Κόντογλου (EL)

Το συγκεκριμένο τοπίο του Φώτη Κόντογλου (1895-1965), που χρονολογείται στα 1924 και εικονίζει κάποια μποστάνια και τρία ξερά δέντρα στα δεξιά, φέρει τον παράδοξο για τον σύγχρονο επισκέπτη τίτλο Αλυσσίδα. Όμως, για τους κατοίκους της Αθήνας του Μεσοπολέμου ο τίτλος θα ήταν απολύτως σαφής, όπως και το θέμα του έργου. Η Αλυσσίδα ήταν η περιοχή που σήμερα ονομάζεται Κυπριάδου, μια μικρή συνοικία μεταξύ Άνω Πατησίων και Δήμου Γαλατσίου. Πήρε το όνομά της μάλλον από την αλυσίδα με την οποία φρασσόταν η διάβαση του δρόμου με τη σιδηροδρομική γραμμή Πλατείας Λαυρίου-Στροφυλίου και ήταν πρότυπος οικισμός, με επαύλεις, κήπους αλλά και μποστάνια που παρήγαγαν πλήθος αγροτικών προϊόντων για τον πληθυσμό της Αθήνας. Κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου στην ημιαστική τότε περιοχή Κυπριάδου/Αλυσσίδας συγκεντρώθηκαν αρκετοί καλλιτέχνες και πνευματικοί άνθρωποι, οι ζωγράφοι Σπύρος Παπαλουκάς, Ουμβέρτος Αργυρός, Σπύρος Βικάτος, Δημήτρης Δάβης, Μίκης Ματσάκης, Γιάννης Σπυρόπουλος, η γλύπτρια-κεραμίστρια Φρόσω Ευθυμιάδη-Μενεγάκη, ο κορυφαίος αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης και, βέβαια, ο Κόντογλου, που αργότερα έχτισε το σπίτι του στον αριθμό 16 της οδού Βιζυηνού. Ο ζωγράφος γεννήθηκε στο Αϊβαλί και σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών (1913-1915). Αργότερα έζησε στο Παρίσι (περ. 1916-1919), προτού επιστρέψει για να εργαστεί στη γενέτειρά του. Βίωσε τη Μικρασιατική Καταστροφή και κατά τον Μεσοπόλεμο έγινε ένας από τους πιο ένθερμους εκπροσώπους της κίνησης για «επιστροφή στην παράδοση», δηλαδή για την αποστροφή της τέχνης της Δύσης και την αναζήτηση επιρροών στην ελληνική καλλιτεχνική παράδοση (ιδίως ο Βυζάντιο και την Τουρκοκρατία). Το συγκεκριμένο σχέδιο έχει φιλοτεχνηθεί μετά το πρώτο ταξίδι του Κόντογλου στο Άγιο όρος, σε μια εποχή που η υφολογική μεταστροφή του προς τη βυζαντινή τέχνη δεν έχει ολοκληρωθεί και για αυτό το λόγο αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Εικονίζεται ένα χωράφι μπροστά, τρία δέντρα στο μέσον της σύνθεσης και μια μάντρα(;) στο βάθος. Το σχέδιο διατηρεί έναν ρεαλιστικό τρόπο γραφής, με μια σχεδιαστική ταχύτητα που φανερώνει επιρροές από τον εξπρεσιονισμό. Κυρίως, όμως, φανερώνει τη σχεδιαστική δεινότητα του νεαρού τότε Κόντογλου, καθώς και την αγάπη του για το τοπίο και τη φύση γενικότερα. (EL)

ζωγραφική (EL)

μολύβι σε χαρτί (EL)

14,4 × 19,1 εκ. (EL)

1924 (EL)

Πολιτισμός (κουλτούρα) (EL)

Image

http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0/deed.el

Museum of Modern Greek Art Phodes

Museum of Modern Greek Art Rhodes Digital Collection