use the file or the thumbnail according to the license: Public Domain CC0 Free of Copyright Restrictions
Τοπίο με καταρράκτες
(EL)
Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας
(EL)
University professors, Sculptors, Engravers, Stage designers, Writers, Art theorists, Painters, Illustration artists Chatzikyriakos-Gkikas Nikos, 1906-1994
(EN)
Το 1923 ο νεαρός Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας (1906-1994) εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Παρίσι και την επόμενη χρονιά εξέθεσε για πρώτη φορά έργο του στο Σαλόν των Surindépendants. Σύντομα ο Γκίκας θα στρεφόταν προς τις πρωτοποριακές τάσεις της γαλλικής τέχνης και συγκεκριμένα τον κυβισμό (βλ. τον πίνακά του, Νεκρή φύση του 1934), φτάνοντας στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1930 να φιλοτεχνεί πίνακες στο πνεύμα της βιομορφικής αφαίρεσης. Παρ’ ότι ο ζωγράφος αποτέλεσε τον σημαντικότερο εκπρόσωπο των μοντερνιστικών αντιλήψεων, και ειδικά του κυβισμού, στην ελληνική τέχνη του Μεσοπολέμου, περισσότερο ή λιγότερο «ρεαλιστικοί» πίνακες έκαναν κατά καιρούς την εμφάνισή τους στο έργο του, όπως η Νεκρή φύση με κομπολόι (1927) ή τα Λαϊκά παιχνίδια (1937). Σε αυτή την ομάδα έργων εντάσσεται και ο πίνακας Τοπίο με καταρράκτες του 1943. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, ο πίνακας να σχετίζεται με μια συντηρητική στροφή του ζωγράφου όχι άσχετη με την εκλογή του στην καθηγητική έδρα Ελευθέρου Σχεδίου της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, το 1941. Φιλοτεχνημένο μέσα στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, το έργο πιθανότατα εικονίζει έναν από τους μικρούς καταρράκτες του όρους της Πεντέλης (ίσως της Ραπεντώσας). Εικονίζεται με αρκετά ρεαλιστικό τρόπο ένα άγονο βραχώδες τοπίο με τρεχούμενα νερά και έναν μικρό καταρράκτη στο πάνω αριστερό τμήμα του βράχου, που κυλά ήρεμα έως το πρώτο επίπεδο. Η σύνθεση αναπτύσσεται αμφιθεατρικά γύρω από τα τρεχούμενα νερά, όμως το ενδιαφέρον του ζωγράφου επικεντρώνεται περισσότερο στα πολύχρωμα, γωνιώδη στοιχεία των πετρωμάτων. Το ακριβές σχέδιο, η πυραμιδοειδής ανάπτυξη της σύνθεσης, που ανοίγει στη μικρή ζώνη του ουρανού, στο πάνω τμήμα της σύνθεσης, αλλά και η χρωματική ποικιλία των επιμέρους στοιχείων, φανερώνουν τις ικανότητες του Γκίκα να επιβάλλεται στα εκφραστικά του μέσα, χωρίς να μένει δέσμιος κινημάτων όπως του κυβισμού, τον οποίο υπηρέτησε όμως συνεπέστερα από οποιονδήποτε άλλον Έλληνα ομότεχνό του.
(EL)