SearchCulture.gr | Search items of culture, history and art in SearchCulture.gr

1 - 30 from 42 items

Map Grid

Sort by

MEMORY OF NON-FORGOTTEN HOMELANDS

Date: 2002
Item type: Title page
Creator: Βασίλης Μπεζιγιαρννίδης, Paschalis Mavridis, Πασχάλης Μαυρίδης, Vasilis Bezirgiannidis
Place: Orestiáda
Institution: Lykeion ton Ellinidon of Naoussa

Ψηλά στην κορφή τ’ Αηλιά και δίπλα στο ομώνυμο ξωκκλήσι βρίσκεται μια μεγάλη πέτρα που από μακρυά φαίνεται σα νεροχελώνα να μυρίζεται στον αέρα και να κοιτάξει προς το χωριό. Λένε πως τα παλιά χρόνια γινόταν πανηγύρι εκεί ανήμερα τ’ Αηλιά. Μόλις τελείωνε τη λειτουργία ο παπάς - βρισκόταν κι εκκλησία παλιότερα κεί πάνω – έβγαινε όλος ο κόσμος να δει το κριάρι που ερχόταν τρεχάτο ίσα πάνω στην κορφή για να γείρει σε λίγο το κεφάλι του πάνω στη μεγάλη πέτρα περιμένοντας το σφάχτη. Οι σφάχτες ήταν πάντα απ’ το ίδιο σπίτι, που χρόνια τόσα αναλάβαιναν το σφάξιμο του κριαριού, γενιά προς γενιά. Αφού σφαζόταν το κριάρι μαγειρευόταν και μοιραζόταν σ’ όλους τους πανηγυριώτες. Ένα χρόνο όμως το κριάρι άργησε νάρθη. Η λειτουργία από ώρα είχε τελειώσει κι ο σφάχτης με τον παπά κι όλο το πλήθος περίμεναν πότε θα φαννεί. Που και που το κριάρι φάνηκε και μόλις ζύγωσε κοντά, χωρίς ούτε καλά καλά να πάρει την ανάσα του το ζώο, τ’ αρπάζει ο σφάχτης, το σφίγγει ανάμεσα στα πόδια του και το παίρνει το κεφάλι. Η βιασύνη τούτη του σφάχτη που δεν καρτέρησε λίγο να ξεκουραστή το ζώο και μόνο του μετά να τραβήξει ίσια στην πέτρα και να γείρη το κεφάλι του, όπως γινότανε τ’ άλλα χρόνια, έγινε αιτία να μη ξαναρθή άλλο χρόνο το κριάρι. Οι χωριανοί κατάλαβαν πως κάκιωσε ο Αηλιάς με την συμπεριφορά του σφάχτη και συνέχισαν να σφάζουν ‘κει πάνω, δικά τους όμως αρνιά, σε ανάμνηση του κριαριού πούστελνε ο άγιος ανήμερα την χάρη του… Στα 1935 γινόταν ο δρόμος ανάμεσα στη Μηλιά και στο Θεραπειό. Όλη η πέτρα για το στρώσιμο του δρόμου κουβαλιόταν από τις Κόπετρες και τον Αηλιά. Βάζαν φουρνέλα κι ανατίναζαν τα βράχια και κατόπι τα θρυμμάτιζαν με βαριά σιδερένια σφυριά. Επικεφαλής σ’ αυτούς που ετοίμαζαν πέτρα για το δρόμο ήταν ένας αρμένος. Είδε στη κορφή τ’ Αηλιά τη μεγάλη πέτρα κι αμέσως παραγγέλνει στους εργάτες του να πάνε να την ανατινάξουν. Ανέβηκαν πάνω οι εργάτες με τον αρμένο κι άρχησαν όπως συνήθως ν’ ανοίγουν τρύπες με σιδερένιους λοστούς για να βάλλουν την δυναμίτιδα. Καθώς εργαζόταν αμέριμνοι μέρα μεσημέρι μέσα στο λιοπύρι, άκουσε ο αρμένος, καθαρά χτυπήματα καμπάνας. Λέει τότε στους εργάτες να σταματήσουν και ν’ αφουγκραστούν και κείνοι. Οι εργάτες όμως δεν άκουσαν τίποτα και συνέχισαν τη δουλειά τους. Στο μεταξύ η καμπάνα ακουγόταν όλο και πιο δυνατά. Δεν έμοιαζε νάναι του χωριού ούτε των άλλων χωριών γύρω. Κι άλλο, τι γύρευε μέρα μεσημέρι καμπάνα να χτυπά έτσι … Αφουγκράζεται ο Αρμένος καλλίτερα και κατάλαβε καθαρά τώρα πια πως η φωνή έβγαινε μεσ’ από τη γης, κάτω ακριβώς απ’ το βράχο. Σταυροκοπήθηκε. Είπε στους εργάτες και φύγανε. Από τότε μένει η πέτρα στον τόπο της σα νεροχελώνα που μυρίζεται τον αέρα κοιτάζοντας πέρα το χωριό!

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Αναγνωστόπουλος, Δημ.
Place: Orestiáda
Institution: Academy of Athens

Ο Τρύφωνς τρίφτ'τα κόκκαλα, η Παναγιά τα πλάθ'κι ου Συμιώνς τα σημειών?

Date: 1960
Item type: Proverb
Creator: Κουφός, Γεώργιος
Place: Orestiáda
Institution: Academy of Athens

Ό,τι θυμούνται οι γεροντότεροι απ’ τοις παπούδες των, αρχή-αρχή ήρθαν και κατοίκησαν στο σημερινό χωριό Μηλιά εφτά οικογένειες. Ήρθαν απ’ το Τσιγγέλι τη σημερινή Νέα Γαλήνη, όπου ζούσαν ως πρόσφυγες ύστερα φαίνεται απ’ την καταστροφή που έπαθαν τα Παλιοχώρια. Κατά πάσα πιθανότητα οι εφτά αυτές οικογένειες που μέσ’ το χωριό κάθε μια τις πιάνει κι από έναν ολόκληρο συνοικισμό, ήρθαν γύρω στα 1920. Οι οικογένειες αυτές, οι Πατριαρχικές – ας τις πούμε έτσι του χωριού, που διατηρούν και σήμερα ακόμα τα παλιά τους επίθετα είναι οι Αποστολάκηδες, οι Πολυμενάδες, οι Γιατσάδες, οι Τσερμελήδες, οι Μπιλιάληδες κι άλλες δυο που ‘χάσαν με τον καιρό τα παλιά τους επίθετα και που σήμερα φαίνονται μ’ άλλα.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Αναγνωστόπουλος, Δημ.
Place: Orestiáda
Institution: Academy of Athens

Μια παράδοση του χωριού λένε πως εδώ και πολλά χρόνια ήρθαν τρεις Φράγκοι με τ΄άλλογα – τότε Φράγκους έλεγαν και καθέναν που φορούσε φράγκικα ρούχα «στενά» όπως τα λέγαν – αλλού – και ζήτησαν ν’ αγοράσουν το χωράφι του Ντουρμπάλη περα στα Παλιοχώρια. Ο νοικοκύρης δεν τόδωσε. Αυτοί όμως επέμειναν κι έπεσαν στα παρακάλια να τους επιτρέψει να βοσκήσουν τουλάχιστο τ’ άλογά τους το κριθάρι, που τόχε σπαρμένο, όσες μέρες θα κάθιζαν εδώ κι όσα γρόσια ζητήσει θα του τα δώσουν διπλά. Έτσι κι έγινε. Οι Φράγκοι στήσαν και τα τσαντήρια τους μέσ’ το χωράφι και κάθισαν μερικές μέρες εκεί. Ύστερα έφυγαν βράδυ χωρίς να τους πάρει κανένας είδηση και μήτε ξαναφάνηκαν.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Αναγνωστόπουλος, Δημ.
Place: Orestiáda
Institution: Academy of Athens

Ο κ. Παναγιώτης Μυρμιλιάγγος μας πληροφορεί μια άγνωστη άποψη του ιστορικού της ονομασίας του χωριού που έγινε μετά την απελευθέρωση. Θυμάται, ένα πρωΐ στα 1920, παίζοντας μ’ άλλα παιδιά του χωριού στο δρόμο, δυο Έλληνες αξιωματικοί και τρεις πολίτες ξένοι, κάρφωναν στη μυγδαλιά που βρίσκεται πάνω στο δρόμο στο έμπα του χωριού, πίσω απ’ το σπίτι του Κίρκου Γιάτσου, ένα χαρτί όπου με μελανί μολύβι και κεφαλαία ήταν γραμμένη μια λέξη: ΜΗΛΙΑ. Η περιέργεια των μικρών κινήθηκε και πλησίασαν στη μυγδαλιά κι άρχισαν να συλλαβίζουν το χαρτί. Τότε ένας αξιωματικός τα χάϊδεψε και τα είπε: - Το χωριό σας το είπαμε ΜΗΛΙΑ και σας το λέω να το ξέρτε, γιατί είναι το μόνο χωριό μέσα στην περιφέρεια που έμεινε απάτητο απ’ τους Βούλγαρους κομιτατζήδες, σαν μια μηλιά φορτωμένη με μήλα και απείραχτη. Ίσως η συμβολική τούτη ονομασία του χωριού που δόθηκε όπως την εξήγησε ο αξιωματικός, νάναι παρμένη από ένα δημοτικό μας τραγουδάκι, που τόσο πολύ τραγουδιώταν ‘κείνα τα χρόνια. Μηλίτσα που ‘σουν στο γκρεμό με μήλα φορτωμένη…

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Αναγνωστόπουλος, Δημ.
Place: Orestiáda
Institution: Academy of Athens

Η ιστορία που διηγηθήκαμε (Ανήμερα το Πάσχα όλο το χωριό απολείτουργα πήρε τα βιολιά και βγήκε στο πλατύ τ’ αλώνι να γλεντήση τη χαρά της ημέρας. Στο χορό πλέκεται η όμορφη παπαδοπούλα μαζί με τους νέους και νέες του χωριού. Τρεις γενίτσαροι αρπάζουνε τη παπαδοπούλα και φεύγουν. Ο παπάς αφήνει το διάβασμα του ευαγγελίου, ζώνεται τ’ άρματά του και τους κυνηγά. Χυμάει με λύσσα και τον αφανισμό στον πρώτο φέρνει απ’ αυτούς. Μα ήταν τρεις και τόνε ρίξανε. Μαζί του πήγε και η παπαδοπούλα που βαρέθηκε στη συμπλοκή. Βλ. σελ. 55 – 56 λεπτομέρειες), γίνηκε πριν από 400 χρόνια στο Φρέμι, ή Φιρίγγιο. Στο μέρος που έπεσε ο παπάς και θάφτηκε, δώθηκε τ’ όνομα «Παπάζ Μεζερί» που πάει να πη «παπαδίσιο μνήμα». Για το χωριό υπάρχει ετούτη η πληροφορία. Μαζί με τον παπά του πέθανε και το χωριό. Στη θέση του σήμερα θα βρης κομμάτια από τούβλα σπασμένα και ριχμένα δώθε, κείθε. Είν’ ένας θλιβερός μάρτυρας μιας διαλυμένης παρουσίας.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Μαυριώτης, Αυγερινός
Place: Orestiáda
Institution: Academy of Athens

Μια φορά κι έναν καιρό ένας πατέρας είχε τέσσερα κορίτσια και τον κάλεσαν να πάει στο στρατό.Αυτός τότες άρχεψε να κλαίει. Πηγαίνει το μεγαλύτερο κορίτσι και του λέει : Τι κλαίς πατέρα ; Τι να μη κλάψω κόρη μου θα πάω στο στρατό! Θα πάς πατέρα,χρέος σου είναι.Πηγαίνει και η δεύτερη και η Τρίτη πάλι τα ίδια τον είπαν.Πηγαίνει και η τέταρτη και του λέει. – Τι κλαίς πατέρα ; -Να με καλούν στο στρατό! –Ά μην κλαίς πατέρα θα πάω κι εγώ. –Μα πώς θα πάς εσύ κορίτσι πράμμα. – Εγώ θα πάω,ξαναλέει η μικρότερη. Βάζει παντελόνια,κόβει τα μαλλιά της κι έφυγε και γράφτηκε Θόδωρης. Την έλεγαν Θοδώρα! Εκανε δύο χρόνια στο στρατό κανένας δεν την κατάλαβε που ήτανε κορίτσι. Όταν απολύθηκε ανέβηκε στ’άλογο και φώναξε η φοράδα : Θοδώρα πήγα,Θόδωρος φεύγω! Τότε ένα στρατιώτης ‘αρχισε να την κηνυγά για να την πάρη. Αυτή δεν ήθελεν όμως να τον πάρει για να μη προσβάλει τον πατέρα της. Μα αυτός μπόρεσε και την πήρε και την πήγε σπίτι του. Δώδεκα χρόνια την είχε μα αυτή δεν του μιλούσε γιατί δεν την άφισε να πάει στον πατέρα της! Όλοι τότε είπαν πως είναι βουβιά. Τότες αυτός πήρε άλλη γυναίκα. Όταν πάν στην εκκλησιά να σταφανωθούν έδουσαν σ’όλοι κεριά,έδουσαν και στη βουβιά. Κάηκε το κερί της και η νύφη κάτω από τα στέφανα μίλησε : Το χέρι της θα καεί και η βουβιά το κερί της δεν το σβάει. Τότε η βουβιά είπε : Ού! Μαρή εγώ δώδεκα χρόνια βάσταξα και δε μίλησα κι αυτή μια ώρα δε μπόρεσε να κάνει.Θεέ μου κάνε μου πουλί να πετώ και να τραγουδώ της νύφης το τραγούδι : είπε η βουβιά. Κι τότες έγινε πουλί. Κι ο άντρας της απ’τον καημό του έριξε το μαχαίρι και την έκουψε τη γούνα και τώρα είναι σαν ψαλίδι η ουρά της και τραγουδεί της νύφης το τραγούδι. Όποιος το κατάλαβε ας πεί τι πουλί είναι…

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Αναγνωστόπουλος, Δημ.
Place: Orestiáda
Institution: Academy of Athens

Μα σα σούρθη ένα κακό μέτρα άλλα εφτά

Date: 1959
Item type: Proverb
Creator: Αναγνωστόπουλος, Δημ.
Place: Orestiáda
Institution: Academy of Athens

Apron (Sarakatsani, Thace)

Date: 1979
Creator: Άγνωστος δημιουργός
Place: Orestiáda
Institution: Fοlklife and Ethnological Museum of Macedonia-Thrace

Costumes, Metaxades Thrace

Date: 1979
Item type: Costume (mode of fashion)
Creator: Άγνωστος δημιουργός
Place: Orestiáda
Institution: Fοlklife and Ethnological Museum of Macedonia-Thrace

Costumes, Evros, Thrace

Date: 1979
Item type: Costume (mode of fashion)
Creator: Άγνωστος δημιουργός
Place: Orestiáda
Institution: Fοlklife and Ethnological Museum of Macedonia-Thrace

Costumes, Metaxades Thrace

Date: 1979
Item type: Costume (mode of fashion)
Creator: Άγνωστος δημιουργός
Place: Orestiáda
Institution: Fοlklife and Ethnological Museum of Macedonia-Thrace

Female costume, Sarakatsani Thrace

Date: 1979
Item type: Costume (mode of fashion)
Creator: Άγνωστος δημιουργός
Place: Orestiáda
Institution: Fοlklife and Ethnological Museum of Macedonia-Thrace

Άποψη του Καρά Αγάτς στον Κεράτιο κόλπο.

Date: 1819
Item type: Illustration (layout features)
Place: Orestiáda
Institution: Aikaterini Laskaridis Foundation

Υποκατάστημα Εθνικής Τράπεζας στην Ορεστιάδα

Date: 1963
Item type: Study
Creator: Βαλσαμάκης, Νίκος
Place: Orestiáda
Institution: Academy of Athens

Τσεβρές

Item type: Household accessories
Place: Orestiáda
Institution: Academy of Athens

Τσεβρές

Item type: Household accessories
Place: Orestiáda
Institution: Academy of Athens

Στα ελληνικοτουρκικά σύνορα, 8 χιλιόμ. Μακριά από την Ανδριανούπολη. Η λαϊκή παράδοση λέει ότι το χωριό είναι παλιό, παλιότερο από την Ανδριανούπολη. Λεγόταν τσερέκιοϊ (Τεταρτοχώρι). Είχε πέσει επιδημία και από τον πληθυσμό έμεινε το ¼ και το είπαν τσερέκιοϊ. Το όνομα Κατσανιές επήρε από το χώμα το καστανόχωμα. Το 1912 οι Τούρκοι έκαψαν ολόκληρο το χωριό. Οι κάτοικοι σκόρπισαν στην Αλεξανδρούπολη και στο Ορτάκιοϊ. Μετά έξι μήνες ξαναγύρισαν και αποδεκατίσθηκαν πάλι το 1913 από επιδημία.

Date: 1960
Item type: Folk Legend
Creator: Καρακάσης, Σταύρος, Πετρόπουλος, Δ.
Place: Orestiáda, Kastanies
Institution: Academy of Athens

Πρόσφυγες από την Παλιά Βύσσα περί τα τέσσερα χιλιόμετρα ανατολικά από την Νέα Βύσσα. Η παλιά Βύσσα ωνομαζόταν Βοσνοχώρι (τουρκ. Βοσνάκιοϊ). Η παράδοση λέγει ότι η Βύσσα ήταν σε ένα υψωματάκι, τρία χιλιόμετρα δυτικά από την Παλιά Βύσσα. Τούρκοι στρατιώτες από τη Βοσνία κατείχαν το Βουνοχώρι, δηλαδή την Παλιά Βύσσα, και όταν εκείνοι έφυγαν, επήγαν Έλληνες και κατοίκησαν εκεί. Το όνομα Βύσσα εδόθη μετά το 1922 που έγιναν μετονομασίες από επιτροπές.

Date: 1960
Item type: Folk Legend
Creator: Καρακάσης, Σταύρος, Πετρόπουλος, Δ.
Place: Néa Výssa, Orestiáda
Institution: Academy of Athens

Ο Ναστούλης Παναγιώτης έχτισε σπίτι κοντά στην εκκλησία και του πέθαιναν τα παιδιά. Ο κόσμος έλεγε “το ταλασίμ τα πνίγει”. Επίστευαν οτι αυτό γινόταν από τον ήσκιο των παλαιών δένδρων ή από τα μνήματα που ήσαν κοντά.

Date: 1960
Item type: Folk Legend
Creator: Καρακάσης, Σταύρος, Πετρόπουλος, Δ.
Place: Néa Výssa, Orestiáda
Institution: Academy of Athens

Του Αγίου Συμεών (3 Φλεβάρη) από βραδύς την παραμονή έπρεπε να ετοιμασθή το φαγητό, το ψωμί να κοπή σε φέτες, τα ξύλα να κοπούν και όλες οι εργασίες να γίνουν, γιατί την ημέρα της γιορτής απαγορευόταν αυστηρότατα καθέ εργασία. Αν κανείς εργαζόταν υπήρχε ο κίνδυνος έγκυα γυναίκα του σπιτιού ή έγκυο ζώο να γεννήση σημαδεμένο. Πολλά παραδείγματα έχουν στο χωριό. Κάποτε άλεσαν γιαρμά (τροφή των ζώων) του Αγίου Συμεών και έδωσαν στην κλώσσα και όλα τα πουλιά εβγήκαν τρελλά.

Date: 1960
Item type: Folk Legend
Creator: Καρακάσης, Σταύρος, Πετρόπουλος, Δ.
Place: Néa Výssa, Orestiáda
Institution: Academy of Athens

Φαναρούδ'= φάντασμα. Άμα σ' ένα τόπο έχει χρήματα χωμένα στη γη, γινόνταν “γησκωμένης” και έβγαινε έξω και γύριζε σα φως στον αέρα. Αυτό λεγόταν “φαναρούδ'”.

Date: 1960
Item type: Folk Legend
Creator: Καρακάσης, Σταύρος, Πετρόπουλος, Δ.
Place: Néa Výssa, Orestiáda
Institution: Academy of Athens

Female costume, Orestiada Thrace

Date: 1979
Item type: Costume (mode of fashion)
Creator: Άγνωστος δημιουργός
Place: Orestiáda, Thessaloniki
Institution: Fοlklife and Ethnological Museum of Macedonia-Thrace

Lyceum Club of Women from Orestiada with costumes from Metaxades of Thrace

Date: 2018
Item type: Photo
Creator: Καρολίδης, Δημήτρης -- Φωτογράφος
Place: Véroia, Orestiáda
Institution: Veria Central Public Library

ΚΑΡΑ-ΑΓΑΤΣ

Item type: Map
Place: Orestiáda, Athens
Institution: Hellenic Literary and Historical Archive - Cultural Foundation of the National Bank Of Greece

Η κόρη του παντοπώλου

Date: 1997
Item type: Play, Program
Creator: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κομοτηνής
Place: Orestiáda, Komotini, Sápes, Féres, Souflí, Alexandroupoli
Institution: Municipality of Komotini

Μιας πεντάρας νιάτα

Date: 1986
Item type: Play, Program
Creator: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κομοτηνής
Place: Xánthi, Didymóteicho, Orestiáda, Komotini, Féres, Souflí, Alexandroupoli
Institution: Municipality of Komotini

Χειμωνιάτικο παραμύθι

Date: 1999
Item type: Play, Program
Creator: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κομοτηνής
Place: Xánthi, Orestiáda, Drama, Komotini, Alexandroupoli
Institution: Municipality of Komotini

Το φιντανάκι

Date: 1987
Item type: Play, Program
Creator: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κομοτηνής
Place: Xánthi, Orestiáda, Komotini, Féres, Chrysoupoli, Kavala
Institution: Municipality of Komotini

Filters

Filters

MEMORY OF NON-FORGOTTEN HOMELANDS

Ο Τρύφωνς τρίφτ'τα κόκκαλα, η Παναγιά τα πλάθ'κι ου Συμιώνς τα σημειών?

Μα σα σούρθη ένα κακό μέτρα άλλα εφτά

Apron (Sarakatsani, Thace)

Costumes, Metaxades Thrace

Costumes, Evros, Thrace

Costumes, Metaxades Thrace

Female costume, Sarakatsani Thrace

Άποψη του Καρά Αγάτς στον Κεράτιο κόλπο.

Υποκατάστημα Εθνικής Τράπεζας στην Ορεστιάδα

Τσεβρές

Τσεβρές

Φαναρούδ'= φάντασμα. Άμα σ' ένα τόπο έχει χρήματα χωμένα στη γη, γινόνταν “γησκωμένης” και έβγαινε έξω και γύριζε σα φως στον αέρα. Αυτό λεγόταν “φαναρούδ'”.

Female costume, Orestiada Thrace

Lyceum Club of Women from Orestiada with costumes from Metaxades of Thrace

ΚΑΡΑ-ΑΓΑΤΣ

Η κόρη του παντοπώλου

Μιας πεντάρας νιάτα

Χειμωνιάτικο παραμύθι

Το φιντανάκι