Κωνσταντίνος Καραμανλής

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υπήρξε ένας εμβληματικός πολιτικός που άφησε το στίγμα του στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας με καθοριστική συμβολή στον οικονομικό και πολιτικό εκσυγχρονισμό της χώρας. Το σπουδαιότερο επίτευγμά του είναι η είσοδος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο Καραμανλής γεννήθηκε στις 8 Μαρτίου 1907 στο Κιούπκιοϊ των Σερρών — τη σημερινή Πρώτη — μια εποχή κατά την οποία η περιοχή βρισκόταν ακόμη υπό την Οθωμανική κυριαρχία. Ο πατέρας του, Γεώργιος, δημοδιδάσκαλος και καλλιεργητής, υπήρξε ενεργός στον Μακεδονικό Αγώνα και διώχθηκε τόσο από τις οθωμανικές όσο και, αργότερα, τις βουλγαρικές κατοχικές αρχές, χαράσσοντας ένα πρώτο πρότυπο δημόσιας προσφοράς για τον νεαρό Κωνσταντίνο.

Η πολιτική του πορεία ξεκινά το 1935, σε ηλικία μόλις 28 ετών, με το Λαϊκό Κόμμα. Ωστόσο, η μεγάλη αναγνώριση ήρθε τη δεκαετία του 1950, όταν ανέλαβε το Υπουργείο Δημοσίων Έργων στην κυβέρνηση Παπάγου. 

Εκεί ξεδίπλωσε μεθοδικά το όραμά του για μια σύγχρονη Ελλάδα, δρομολογώντας ένα φιλόδοξο πρόγραμμα έργων υποδομής: δρόμοι, ενεργειακά δίκτυα, υδρεύσεις, εγγειοβελτιωτικά έργα, όλα με στόχο την ανασυγκρότηση της χώρας μετά τον πόλεμο. Ο δυναμισμός και η διοικητική του επάρκεια τον ανέδειξαν ως φυσικό διάδοχο του Παπάγου στην πρωθυπουργία, το 1955. 

Από την πρώτη μέρα της πρωθυπουργίας του, θέλησε να βάλει τη δική του σφραγίδα στην πολιτική ζωή της χώρας. Πρωταρχική φροντίδα του Καραμανλή ήταν ο σχεδιασμός και η εφαρμογή ενός προγράμματος ταχύρρυθμης οικονομικής ανάπτυξης, σε μια χώρα που βίωνε ακόμη τις συνέπειες του καταστροφικού εμφύλιου πολέμου. Όραμά του υπήρξε μια Ελλάδα απαλλαγμένη από τα σύνδρομα της δυσπραγίας και της φτώχειας. Αύξησε τη χρηματοδότηση του κοινωνικού τομέα λαμβάνοντας θεσμικά μέτρα κοινωνικού χαρακτήρα, με κορυφαίο γεγονός τη σύσταση του ΟΓΑ (1961). H κυβέρνηση Καραμανλή στελέχωσε και εξόπλισε μέχρι το 1960 περίπου 1.200 αγροτικά ιατρεία. Εφάρμοσε ακόμη την παραχώρηση πλήρους δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες. 

Η πολιτική του διαδρομή χαράσσεται μέσα από οριακές στιγμές του ελληνικού 20ού αιώνα: την αποκατάσταση της δημοκρατίας μετά τη χούντα, την επιστροφή στην πολιτική νομιμότητα το 1974, την είσοδο της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, αλλά και τις γεωπολιτικές προκλήσεις που προκάλεσε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο. 

Ο Καραμανλής κατόρθωσε να θεμελιώσει την Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία, την πιο στέρεη κοινοβουλευτική δημοκρατία από τη σύσταση του νεότερου ελληνικού κράτους. Επέλυσε υποδειγματικά το Πολιτειακό, ενταφιάζοντας τον Εθνικό Διχασμό, νομιμοποίησε το ΚΚΕ και θέσπισε το πιο σύγχρονο, προοδευτικό και μακροβιότερο σύνταγμα της χώρας. Στην πολιτική του σκέψη, η ανάπτυξη ήταν συνυφασμένη με την κοινωνική δικαιοσύνη. Ο Καραμανλής ήταν εμπειρικός πολιτικός, πραγματιστής,  χωρίς δογματικές προκαταλήψεις. Όπως τόνιζε στο συνέδριο της ΝΔ το 1979:

«Όταν ένας λαός δεν μπορεί να επιτύχει την κοινωνική δικαιοσύνη στο πλαίσιο της δημοκρατίας, κλονίζεται η εμπιστοσύνη του στην ιδέα της δημοκρατίας». 

Διανοούμενοι και δημιουργοί του πνεύματος και της τέχνης υπήρξαν κοντινοί του φίλοι και συνομιλητές — από τον Μάνο Χατζιδάκι και τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Κάρολο Κουν και τον Γιάννη Μόραλη. 

Ωστόσο, ο ίδιος φανέρωσε με ειλικρίνεια μια πιο σκοτεινή πτυχή της ιδιωτικής του ζωής, λέγοντας στον φίλο και βιογράφο του Τάκη Λαμπρία:

«Όχι μόνο δεν είχα χαρές στη ζωή μου, αλλά και δεν επέτρεπα στον εαυτό μου να έχει επιθυμίες».

Αποσύρθηκε οριστικά από την πολιτική το 1995, έχοντας υπηρετήσει ως υπουργός επί 8 χρόνια, πρωθυπουργός για 14 χρόνια και Πρόεδρος της Δημοκρατίας για μια δεκαετία. Η πολιτική του παρουσία διήρκεσε πάνω από έξι δεκαετίες, αφήνοντας ανεξίτηλο αποτύπωμα στη σύγχρονη ελληνική ιστορία.

Για τη συμβολή του στη δημοκρατία και την ευρωπαϊκή ενότητα, τιμήθηκε το 1978 με το διεθνούς κύρους βραβείο Καρλομάγνου. Έφυγε από τη ζωή το 1998, σε ηλικία 91 ετών, αφήνοντας πίσω του μια παρακαταθήκη ηγεσίας, ευθύνης και ευρωπαϊκού προσανατολισμού. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής σύμφωνα με την επιθυμία του έχει ενταφιαστεί στον περίβολο του ομώνυμου Ιδρύματος.

Το επιτύμβιο που ο ίδιος είχε επιλέξει να γραφεί στο ταφικό μνημείο:

«Για να δικαιώσω το πέρασμά μου από τον κόσμο αυτό, αφιέρωσα τη ζωή μου στην υπηρεσία του ελληνικού λαού».