use the file or the thumbnail according to the license: CC BY-NC-SA 4.0 Attribution-NonCommercial-ShareAlike
Einheit und Vielheit der ethischen Vortrefflichkeit bei Aristoteles
Ηλιόπουλος , Γεώργιος
Στο παρόν κείμενο εξετάζεται η εννοιολογικά θεμελιώδης σημασία άλλα και η αναπόφευκτα εξειδικευμένη πολυσημία της ηθικής υπεροχής, την οποία ο Αριστοτέλης πραγματεύεται υπό τον όρο της αρετής. Η άμεση προϊστορία του προβλήματος ανάγεται στον διάλογο Μένων, όπου ο Πλάτων, υποβάλλοντας σε λογικό έλεγχο την άποψη του Γοργία, απέδωσε έμφαση στην εξασφάλιση ενός ορισμού της αρετής, ο οποίος μέσω της καθολικής ισχύος του θα υπερέβαινε την πληθώρα των πολλαπλών αντιλήψεων περί αρετής, όπως αυτές προκύπτουν αναπόδραστα στη σφαίρα της εμπειρικής προφάνειας του κοινωνικού και πρακτικού βίου. Στον Αριστοτέλη, από την άλλη, ασφαλώς ήταν γνωστή και η κατάφαση της πολυμορφίας της αρετής στο επίπεδο της επεξεργασίας της οικειοπραγίας των διαφόρων τάξεων της έλλογα οργανωμένης πλατωνικής πολιτείας. Η αριστοτελική αντιμετώπιση του προβλήματος εκκινεί, σε συνέχεια της πλατωνικής προβληματικής, από τον στόχο της συγκρότησης της εννοιολογικής ενότητας της αρετής, κάτι που το επιτυγχάνει ο Αριστοτέλης προσφεύγοντας στον πανανθρώπινο αλλά και κοινωνικά σημαντικό λόγο, όπως επίσης και στη δυναμική ενότητα της ψυχής. Επίσης ο Αριστοτέλης διακατέχεται από το μέλημα της έμπρακτης κατοχύρωσης του διδακτού της αρετής, με αφετηρία το οποίο στρέφεται με σαφήνεια προς τη διάσταση της οικείωσης των ηθικών αρετών μέσω του έθους, κάτι που συνάδει με τη θεώρηση των αρετών εν γένει ως έξεων. Η όλη πραγμάτευση του προβλήματος από τον Αριστοτέλη απολήγει σε μιαν υπέρβαση της μονομέρειας του αρχικού πλαισίου της αντιπαράθεσης Πλάτωνος-Σοφιστών και χαρακτηρίζεται στο σύνολό της από μια διπλή κίνηση συγκρότησης της ενότητας της αρετής, η οποία σε τελευταία ανάλυση εδράζεται στη λογική φύση του ανθρώπου και προβάλλει διαμεσολαβημένη από τους παράγοντες που οδηγούν στην έμπρακτη, κοινωνικά καθορισμένη διάχυσή της.
Academy of Athens
