To άρθρο παρακολουθεί τις παράλληλες και ασύμβατες πορείες που διαγράφουν η θεμελιώδης οντολογία του Heidegger και η θεωρία του ριζικού φαντασιακού του Καστοριάδη, με γνώμονα τις θεωρητικές επεξεργασίες που δέχθηκε η καντιανή υπερβατολογική φαντασία, αντιστοίχως στο πλαίσιο της νεοκαντιανής και της μετακαντιανής φιλοσοφικής παράδοσης. Στο πλαίσιο της νεοκαντιανής φιλοσοφικής παράδοσης, ο Heidegger ανάγει το είναι ως μη είναι της καθαρής σκέψης που θέτουν οι δύο πρώτες κατηγορίες της χεγκελιανής λογικής στο παρμενίδειο πρωταρχικό είναι, ως είναι της αντίληψης (Vernehmen). Προκειμένου, όμως, να συλλάβει το νόημά του, εκτός της γνωστικής σφαίρας, το απογυμνώνει από την λογικο-οντολογική του συγκρότηση και από την κοινωνικο-ιστορική πραγματικότητά του. Στο πλαίσιο της μετακαντιανής παράδοσης, ο Καστοριάδης ανάγει το ιστορικό-κοινωνικό ον / είναι στο α-πραγματικό και α-λογικό είναι (μη είναι) του ασυνειδήτου το οποίο αντιμετωπίζει όχι απλώς ως αντικείμενο ερμηνευτικής κατανόησης αλλά ως τον τόπο του ριζικού φαντασιακού από τον οποίο πηγάζουν προεννοιολογικά και εννοιολογικά μέσα θέσμισης, δημιουργίας και γνωστικής θεμελίωσης του όντος/είναι. Στη σφαίρα του ριζικού φαντασιακού που λειτουργεί ως απερίσταλτον τόδε, αίρονται οι δυϊσμοί οντικού-οντολογικού, υποκειμένου-αντικειμένου, ορθολογικού-ανορθολογικού, αντίληψης-πράγματος, στο μέτρο που η παράστασή του ως χωροποίησης-χρονοποίησης, ως αλλοίωσης-διαφοροποίησης λειτουργεί ενοποιητικά όχι μόνον στην γνωστική σφαίρα της αλήθειας αλλά και στην μορφο-ποιητική σφαίρα της ελευθερίας.
Academy of Athens
