Η παλαιά, ρωμανιώτικη συναγωγή, η επονομαζόμενη «Γκρέκα» βρισκόταν κοντά στην πλατεία Μονοπωλίου, στη οδό Φιλελλήνων. Σήμερα στη θέση της έχει διασωθεί μόνο ένα τμήμα τοίχου, απομεινάρι μνήμης.
Η ίδρυση της ανάγεται στον 13ο αιώνα στην εποχή της ακμής του Δεσποτάτου, όταν ο ηγεμόνας Μιχαήλ Β΄ Κομνηνός Δούκας έδωσε στην εβραϊκή κοινότητα ελευθερίες και προνόμια που την οδήγησαν σε άνθιση. Ονομάστηκε «Γκρέκα», πιθανότητα σε αντιδιαστολή με την συναγωγή «Πουλιέζα», δηλαδή Απουλιανή που ίδρυσαν οι Σεφαραδίτες Εβραίοι όταν διωγμένοι από την Ιβηρική και την Απουλία εγκαταστάθηκαν στην περιοχή στα τέλη του 15ου αιώνα.
Η παλαιά συναγωγή ήταν ενεργή ως τις 24 Μαρτίου1944, όταν έπαυσε για πάντα, μαζί με την ιστορική εβραϊκή κοινότητα τα περισσότερα μέλη της οποίας συνελήφθησαν και εκτοπίστηκαν στα γερμανικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως.
Η πόλη της Άρτας τιμά ετησίως τη μνήμη των Εβραίων που χάθηκαν, προς τιμή των οποίο ανεγέρθηκε το Μνημείο Ολοκαυτώματος έξω από την πύλη του Κάστρου κοντά στον πύργο του ρολογιού.
(EL)
The old, Romaniote synagogue, the so-called ""Greka,"" was located near Monopoliou Square on Filellinon Street. Today, only a part of the wall, a remnant of memory, has been preserved in its place.
Its foundation dates back to the 13th century during the heyday of the Despotate when the ruler Michael II Komnenos Doukas gave the Jewish community freedoms and privileges that led to its prosperity. It was named ""Greka"", probably in contrast to the synagogue ""Pouglieza"", meaning Puglia, founded by the Sephardi Jews, who settled in the area at the end of the 15th century when they were persecuted from Iberia, and Puglia.
The old synagogue remained active until the 24th March 1944, when it was discontinued, along with the historic Jewish Community, most of whose members were arrested and deported to German concentration camps.
The city of Arta annually honors the memory of the victims, in whose remembrance the Holocaust Memorial was erected outside the Castle gate near the clock tower.
(EN)
Δήμος Αρταίων
