Εις την μελέτην αυτήν παρουσιάζεται συστηματικώς η Πλατωνική κριτική θεώρησης των καλών τεχνών-συγκεκριμένως, της αρχιτεκτονικής, της γλυπτικής, της ζωγραφικής, της ορχήσεως, της μουσικής, της ρητορικής, του διηγήματος, της κωμωδίας, της τραγωδίας, της λυρικής ποιήσεως και του έπους. Αποδεικνύεται ότι ο Πλάτων δεν καταδικάζει τας καλάς τέχνας αυτάς καθ' αυτάς, όπως έχουν ισχυρισθή πολλοί, αλλά μόνον τας μορφάς της τέχνης, αι οποίαι υποβιβάζουν τον άνθρωπον πνευματικώς αντί να τον αναγάγουν εις την περιοχήν των ιδεωδών, του πνευματικού κάλλους. Δια την αρχιτεκτονικήν και γλυπτικήν ο Πλάτων εκφράζει ικανοποίησιν και θαυμασμόν. Ελέγχει όμως αυστηρώς τα έργα των ζωγράφων, διότι απλώς μιμούνται την φύσιν ή εκπηγάζουν από την φαντασίαν. Η κριτική της ορχήσεως και της μουσικής είναι μετριοπαθής : ο Πλάτων επιδοκιμάζει ωρισμένας μορφάς και απορρίπτει άλλας. Επιδοκιμάζει τους σεμνούς χορούς, αλλ' αποδοκιμάζει τους άσεμνους· δέχεται τας μορφάς της μουσικής, αι οποίαι είναι απλαί και εκφραστικαί της ανδρείας και της σωφροσύνης, αλλά καταδικάζει τα είδη, τα οποία είναι περίπλοκα και εκφραστικά των αντιθέτων έξεων και διαθέσεων. Εις την λογοτεχνίαν κάμνει διάκρισιν εις κάθε είδος μεταξύ των ανωτέρων και των κατωτέρων εκφάνσεων. Προφανώς αναγνωρίζει τους μύθους του Αισώπου ως άριστα παραδείγματα διηγήματος, αλλά διανοείται μορφάς ρητορικής, κωμωδίας, τραγωδίας και των άλλων ειδών της ποιήσεως μάλλον ανωτέρου επιπέδου από τα κοινώς γνωστά. Προσφέρει δε τους διάλογους του ως δείγματα της ανωτέρας, αληθούς ρητορικής, κωμωδίας και τραγωδίας, βασιζόμενα επί της συλλήψεως των ιδεωδών υπό του νοός—και όχι επί των αισθήσεων, της αλόγου φαντασίας, της πλάνης—και αποτεινόμενα εις το ευγενέστερον μέρος της ψυχής. Τέλος, υπογραμμίζεται η διηνεκής μεγάλη αξία των αισθητικών αρχών του Πλάτωνος διά την εκτίμησιν της τέχνης άλλων πολιτισμών, όλως ιδιαιτέρως δε του Βυζαντινού, και γενικώς δια την κατανόησιν της φύσεως και των σκοπών των καλών τεχνών.
Ακαδημία Αθηνών
