Ο καλλιτεχνικός φορμαλισμός ο οποίος Κυριαρχεί στην αισθητική του Gentile, ενώ χρεωστεί οφειλές τόσο στον Kant και τον Hegel όσο και στους σπιριτουαλιστές ιταλούς ερμηνευτές τους, δεν έχει τίποτε κοινό με τον καντιανό αισθητικό ιδεαλισμό ή ακόμη με τον εγελιανό λειτουργικό διαλεκτισμό. Ο φορμαλισμός αυτός πηγάζει άμεσα από τη ρεαλιστική οντολογική παράδοση, αριστοτελικής εμπνεύσεως, η οποία ενδυναμώνεται κατά περίπτωση από τον οντολογικό δυναμισμό του Leibniz. Οριακώς θεωρούμενη αυτή η παράδοση αντιλαμβάνεται την ίδια τη μορφή ως περιεχόμενο στο βαθμό που συνιστά και περιέχει το δικό της πρόγραμμα πραγματώσεως το οποίο εκφράζει την τελικότητα, επιβεβαιουμένη από την πλευρά της ως δημιουργικό αίτημα και αξίωση του είναι, αξίωση η οποία δεν θα μπορούσε εν τούτοις να βρει ικανοποίηση εκτός της υιοθετήσεώς της εκ μέρους του δημιουργικού πνεύματος. Δεν θα έπρεπε κανείς να παραλείψει να υπενθυμίσει την αποτυχία των προσπαθειών που κατέβαλε ο Gentile ούτως ώστε να καλύψει τον φορμαλισμό του, εξ αιτίας τεραστίων δυσχερειών οι οποίες συσσωρεύθηκαν από εκκλήσεις κάθε είδους, απευθυνόμενες σε έννοιες συμπληρωματικές θεωρούμενες ικανές να ευνοήσουν την εξωτερίκευση ενός μεταεγελιανικού λειτουργισμού στου οποίου τους κόλπους θα εξαφανιζόταν η αρχική αντιπαράθεση μεταξύ μορφής και περιεχομένου, μετριαζόμενη, όσον αφορά την ιδέα του συμφυρμού τους, μέσα στην καλλιτεχνική πραγματικότητα. Αρκεί να επιχειρήσει κανείς μίαν ανάλυση όσο το δυνατόν πλέον αδιαμφισβήτητη και πιθανή των κειμένων των σχετικών προς το ζήτημα, για να κατανοήσει την περιπλοκότητα η οποία προκύπτει από την πορεία που ακολουθεί ο συγγραφεύς. Αναδυόμενος στο φώς ο αισθητικός φορμαλισμός του Gentile, έχοντας υποστεί περιορισμούς και σχετικοποιημένος, δεν θα φαινόταν ωστόσο λιγότερο πρωτότυπος, σταθερός, αξιόπιστος όσο και ελκυστικός.
(EL)
1 PDF
