δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης : CC BY-NC-SA 4.0 Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή
On the Primacy of Primary Substance in Aristotle' s Categories
Βασιλάκης , Δημήτρης
Το παρόν άρθρο ασχολείται πρωτευόντως με τους λόγους σύμφωνα με τους οποίους ο Αριστοτέλης, στο πρώιμο έργο του Κατηγορίες, αποδίδει υπεροχή στην «πρώτη ουσία» έναντι της «δευτέρας ουσίας» (δηλ. του είδους και του γένους) και των συμβεβηκότων. Ο συγγραφέας, λαμβάνοντας υπ' όψιν τόσο συγχρόνους όσο και αρχαίους σχολιαστές, ξεκινά την προσέγγισή του με ορισμένες γενικές εισαγωγικές παρατηρήσεις για το περιεχόμενο των Κατηγοριών και τη θέση τους στο Αριστοτελικό corpus και σύστημα. Επίσης, προσδιορίζει βασικές έννοιες, καθώς και ιδιαιτερότητες των Αριστοτελικών απόψεων. Εν συνεχεία, έχοντας επιχειρήσει σύγκριση του Σταγειρίτη με τον Πλάτωνα, προβαίνει στην κριτική εξέταση τριών αλληλένδετων λόγων σχετικών με την υπεροχή της πρώτης ουσίας, καθώς και ενός έμμεσου τέταρτου λόγου. Η πρώτη ουσία είναι το αναγκαίο υποκείμενο στο οποίο κατηγορούνται τόσο η δεύτερη ουσία όσο και τα συμβεβηκότα. Επομένως, α) η πρώτη ουσία είναι αναγκαία για την ύπαρξη των υπολοίπων (δευτέρων ουσιών και συμβεβηκότων). β) Η σχέση πρώτης ουσίας με τη δεύτερη ουσία δεν είναι αμφίδρομη. Η πρώτη ουσία είναι ένα «άτομο», με την έννοια ότι δεν κατηγορείται σε άλλο υποκείμενο, αλλά παραμένει η ίδια το έσχατο υποκείμενο των κατηγορήσεων. Συνεπώς, γ) η πρώτη ουσία είναι ένα «τόδε τι», καθώς αποτελεί τη μεγαλύτερη δυνατή συγκεκριμενοποίηση ενός όντος. Επίσης, ο συγγραφέας ανευρίσκει, στη διαμεσολαβητική θέση της πρώτης ουσίας ως αναγκαίας γέφυρας σύνδεσης μεταξύ «δευτέρου συμβεβηκότος» και δευτέρας ουσίας, τον τέταρτο έμμεσο λόγο της υπεροχής της πρώτης ουσίας. Μετά από ένα εκτενές σχόλιο γύρω από την Αριστοτελική έννοια του «ατόμου» και τη λειτουργία της πρώτης ουσίας ως προς την εξατομίκευση (δηλ. την ταυτότητα) και την ύπαρξη των δευτερουσών ιδιοτήτων, η προσέγγιση ολοκληρώνεται με μια επιβεβαίωση του προαναφερθέντος τετάρτου έμμεσου λόγου μέσα από περιπτώσεις/παραδείγματα όπου ο Αριστοτέλης δεν φαίνεται να κάνει διαφοροποίηση μεταξύ πρώτης και δεύτερης ουσίας.
*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των φορέων περιεχομένου.
Ακαδημία Αθηνών
