use the file or the thumbnail according to the license: CC BY-NC-SA 4.0 Attribution-NonCommercial-ShareAlike
Post-Scriptum a "Qu΄est-ce que le psychique?"
Ιωαννίδη, Ελένη
Ο Jacques Jouanna πέτυχε, αναλύοντας τα κείμενα από τον Όμηρο ως τον Ιπποκράτη, ν΄ αποδείξει ότι είχε άδικο ο Emile Benveniste που πίστευε ότι το ρήμα ψυχώ = φυσώ (παράγωγο: ψυχή) και το ρήμα ψύχω = κρυώνω (μεταβατικό), παγώνω, δροσίζω (παράγωγο: ψυχρός) είναι δύο ρήματα ετυμολογικά και σημασιολογικά άσχετα μεταξύ τους. Η μελέτη του J. Jouanna μας επιτρέπει να ξαναεξετάσουμε την έκφραση του Αισχύλου ψυχείν ψυχάν εμάν, όπου δύο λέξεις που ανήκουν στην ίδια ρίζα, μαρτυρούν όμως δύο νοήματα που η ρίζα αυτή πήρε διαδοχικά, αποχτούν με τη γειτνίαση τους τη δραματική δύναμη μιας αντιθετικής εννοιολογικής σχέσης. Η αντίθεση θερμού και ψυχρού είναι φυσικά δραματική, γιατί ισοδυναμεί με την αντίθεση ζωής και θανάτου. Εντάσσοντας την αντίθεση θερμού και ψυχρού στις κοσμολογικές τους θεωρίες, οι Προσωκρατικοί την αποσπούν από αυτή την άμεση δραματικότητα. Οι συγγραφείς ιατρικών πραγματειών συμβάλλουν, με τον τεχνικό χαρακτήρα και την ψυχραιμία του επαγγέλματός τους, στην απελευθέρωση της θεωρητικής σκέψης. Η αριστοτελική αντίληψη για το «ψυχικόν θερμόν», αν και φαινομενικά χαρακτηρίζεται από αφέλεια, είναι το κέντρο μιας φυσιολογίας πολύπλοκης και αυστηρά λογικής, που αποσκοπεί στη συνθετική αλήθεια. Ωστόσο η αντίληψη του Αριστοτέλη για την πατρική φιλία δεν επιτρέπεται να τοποθετηθεί στην προέκταση της αντίληψής του για το σπέρμα (ανάλωση της καθαρότατης ψυχικής θερμότητας). Αντίθετα, το γεγονός ότι η οικογένεια είναι πατρογονική κι ότι ο πατέρας ασκεί την υπέρτατη εξουσία στην οικία, άρρηκτα δεμένος με τη στοργή του προς τα παιδιά του και ιδιαίτερα το γιό, είναι το στοιχείο απ΄ όπου πηγάζει η αριστοτελική πεποίθηση ότι το «ψυχικόν θερμόν» είναι καθαρότερο στον άντρα παρά στη γυναίκα.
Academy of Athens
