Την άνοιξη του 1959 ο Τάκης Ελευθεριάδης (1911-1987) πραγματοποίησε στη γκαλερί Ζυγός, στην Αθήνα, την τέταρτη ατομική του έκθεση. Στους ιδιαίτερους πίνακές του, κυρίως νεκρές φύσεις που ενίοτε συνδυάζονταν με στοιχεία του τοπίου, όπως η Σύνθεση με βάρκα. «Κάθε έργο τέχνης απευθύνεται στη μοναξιά του ανθρώπου. Πρέπει να το έχομε κοντά μας για νά ‘ρθει βαθμιαία και ψυχικά η στιγμή που θα ανοίξουμε το διάλογό μας μαζί του. Η ζωγραφική είναι σαν την ποίηση, δεν μπορούμε να τη βλέπουμε περπατώντας», έλεγε ο ζωγράφος και παρέθετε η ποιήτρια και κριτικός τέχνης Ελένη Βακαλό (περ. Εικόνες, Απρίλιος 1959). Όμως, τότε ο Ελευθεριάδης δέχθηκε ορισμένες πικρές κριτικές. Και σταμάτησε να ζωγραφίζει και να εκθέτει. Αποτραβήχτηκε στην Πέτρα και έμεινε γνωστός ως ο «ερημίτης της Λέσβου», στρέφοντας το δημιουργικό του τάλαντο σε άλλες περιοχές. Έτσι, η έκθεση εκείνη έμεινε η τελευταία του ιδιαίτερου αυτού καλλιτέχνη που ήταν αυτοδίδακτος στη ζωγραφική. Γεννήθηκε στο χωριό Πέτρα της Μυτιλήνης, δούλεψε κοντά στον ξάδελφό του Ορέστη Κανέλλη και έκανε στη δεκαετία του 1930 ελεύθερα μαθήματα ζωγραφικής με τον Γιώργο Γουναρόπουλο. Παρ’ ότι δεν ταξίδεψε ποτέ εκτός Ελλάδας, διέθετε βαθιά και πλατιά παιδεία και είχε μελετήσει διεξοδικά τη γαλλική τέχνη της εποχής, κυρίως μέσω περιοδικών και βιβλίων. Τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, στράφηκε εντονότερα προς τον υπερρεαλισμό, όμως με το πέρασμα του χρόνου, η γνώση του Πικάσο και η προσπάθεια να συγκεράσει την ποιητική γλώσσα του υπερρεαλισμού με τη σκληρότητα του κυβισμού, οδήγησε, στα τέλη της δεκαετίας του ’50, στη σειρά των έργων που παρουσιάστηκαν στον Ζυγό το 1959. Στη Σύνθεση με βάρκα, μέσα σε ένα απροσδιόριστο, ενιαίο γκρίζο βάθος, προβάλλεται στο πρώτο επίπεδο μια νεκρή φύση: η καρέκλα, το τραπέζι με το βάζο και τους αχινούς. Πιο πίσω, στο βάθος, μόλις που διακρίνεται μια μικρή βάρκα. Τα σκληρά περιγράμματα, τα πλακάτα χρώματα, το κυβιστικό ύφος αποτελούν όμως, απλώς τα μέσα προκειμένου να αρθρώσει ο Ελευθεριάδης μια ποιητική της καθημερινότητας, μια οπτικοποιημένη ποίηση στη μοναξιά.
(EL)