Η κτηνοτροφία, ως θεμελιώδης δραστηριότητα των παραδοσιακών αγροτικών κοινωνιών, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας του ελληνικού τοπίου και της καθημερινής ζωής των ανθρώπων που το κατοίκησαν. Τα οικόσιτα ζώα δεν ήταν απλώς πηγές διατροφής ή εργασίας, αλλά μέλη μιας βιωμένης καθημερινότητας, συνδεδεμένα με τον κύκλο του χρόνου, τις αγροτικές τελετουργίες και τις τοπικές κοσμοαντιλήψεις.
Η παρούσα θεματική έκθεση αναδεικνύει πτυχές της ελληνικής κτηνοτροφικής παράδοσης μέσα από φωτογραφικό και τεκμηριωτικό υλικό από αρχεία, μουσεία και συλλογές. Φωτογραφίες και βιντεοσκοπήσεις που απεικονίζουν σκηνές καθημερινής εργασίας—το άρμεγμα, τη βοσκή, το κούρεμα των προβάτων—μαζί με αντικείμενα που φέρουν τα ίχνη της χρήσης τους: ξύλινες ταΐστρες, γκλίτσες, κουδούνια, σαμάρια και εργαλεία παρασκευής τυριού ή γιαουρτιού, φωτίζουν τον υλικό πολιτισμό της κτηνοτροφίας, αλλά και την ανθρώπινη επινοητικότητα και προσαρμογή στο περιβάλλον.
Παράλληλα, εγχειρίδια, επιστολές και αγροτικά αρχεία παρουσιάζουν τον τρόπο με τον οποίο οργανώθηκε το ζωικό κεφάλαιο στο παρελθόν, ενώ παροιμίες και γνωμικά φωτίζουν τις τελετουργικές και θρησκευτικές όψεις της σχέσης του ανθρώπου με τα ζώα του. Από τις πρώτες απόπειρες απογραφής του ελληνικού κράτους, και από τις κοινοτικές στάνες έως τις μεταπολεμικές αγροτικές συνεταιριστικές προσπάθειες, το ζώο γίνεται δείκτης παραγωγικότητας, κοινωνικής θέσης και συλλογικής επιβίωσης. Εντός αυτής της πολύτροπης συνύπαρξης, διαφαίνεται μια ισορροπία ανάμεσα στη χρηστική ανάγκη και το σεβασμό προς τη ζωική ζωή.
Εθνοτικές ομάδες όπως οι Βλάχοι και ιδίως οι Σαρακατσάνοι έχουν συνυφάνει την ταυτότητά τους με την κτηνοτροφία. Αυτές οι αυτάρκεις κτηνοτροφικές κοινότητες, αν και απομονωμένες, παρουσίαζαν εντυπωσιακή πολιτισμική ομοιογένεια σε γλώσσα, έθιμα και τρόπο ζωής, στηριζόμενες στα προϊόντα της κτηνοτροφίας (μαλλί, γάλα, τυρί), ενώ το κρέας καταναλωνόταν κυρίως σε μεγάλες γιορτές ή σημαντικές κοινωνικές περιστάσεις. Η ελεύθερη διαβίωση στα βουνά, μακριά από αστικά κέντρα και θεσμικούς ελέγχους, διαμόρφωσε μια ιδιαίτερη πολιτισμική ταυτότητα, βασισμένη στη στενή σχέση με τη φύση και τα ζώα, την προσήλωση στην παράδοση και την ισχυρή κοινωνική συνοχή.
Μέσα από τα τεκμήρια της έκθεσης αντιλαμβανόμαστε ότι η κτηνοτροφία δεν είναι απλώς μια επαγγελματική ενασχόληση· είναι φορέας πολιτισμικών ταυτοτήτων, γνώσεων και συναισθηματικών δεσμών, οι οποίοι συνεχίζουν να μας διαμορφώνουν, ακόμη και μέσα στις σύγχρονες μεταβολές του αγροτικού τοπίου.
Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης έργα τέχνης — ζωγραφική, χαρακτική και φωτογραφία — μια αστική «ματιά» στην ύπαιθρο, συχνά διαμεσολαβημένη από ένα ύφος νοσταλγίας και εξιδανίκευσης. Οι αγροτικές και κτηνοτροφικές ασχολίες, με την αίσθηση αυθεντικότητας και επαφής με τη φύση που τις περιβάλλει, ασκούν ιδιαίτερη γοητεία στους καλλιτέχνες του 19ου και 20ού αιώνα.
Μέσα από πίνακες και φωτογραφίες, η ελληνική ύπαιθρος αναδύεται ως χώρος ειλικρίνειας και απλότητας, όπως φαίνεται στο έργο κορυφαίων φωτογράφων όπως ο Herbert List, η Nelly's (Έλλη Σεραϊδάρη-Σουγιουλτζόγλου) και ο Fred Boissonnas, οι οποίοι εμπνεύστηκαν από τις απέριττες μορφές των βοσκών της ορεινής Ελλάδας και τις απαθανάτισαν με ευαισθησία και θαυμασμό.
Μάθετε περισσότερα :
Η θεματική έκθεση περιλαμβάνει τεκμήρια από τους εξής φορείς:
