use the file or the thumbnail according to the license: Public Domain CC0
Free of Copyright Restrictions
Λάνη τάφος
(EL)
Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας
(EL)
Writers, Illustration artists, Art theorists, Engravers, Sculptors, Painters, Stage designers, University professors Chatzikyriakos-Gkikas Nikos, 1906-1994
(EN)
Ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας (1906-1994) εικονογραφεί εδώ ένα από τα πιο γνωστά ποιήματα του Αλεξανδρινού ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη, με τίτλο Λάνη τάφος. Στο ποίημα, ο ζωγράφος Μάρκος πηγαίνει στον τάφο του φίλου του Λάνη, όμως ο αφηγητής/ποιητής του υπενθυμίζει πως ό,τι άξιζε να σωθεί από τον νεκρό, βρίσκεται στη ζωγραφική του εικόνα, αυτή που σώζεται στο εργαστήριο του Μάρκο: «Ο Λάνης που αγάπησες εδώ δεν είναι, Μάρκε, / στον τάφο που έρχεσαι και κλαις, και μένεις ώρες κι ώρες. / Τον Λάνη που αγάπησες τον έχεις πιο κοντά σου / στο σπίτι σου όταν κλείεσαι και βλέπεις την εικόνα, / που αυτή κάπως διατήρησεν ό,τ’ είχε που ν’ αξίζει, / που αυτή κάπως διατήρησεν ό,τ’ είχες αγαπήσει». Ο Έλληνας ζωγράφος είχε φιλοτεχνήσει μια ξυλογραφία με το ίδιο θέμα ήδη το 1935. Η συγκεκριμένη χαλκογραφία, παρ’ ότι ακολουθεί την ίδια συνθετική ανάπτυξη, θα πρέπει να χρονολογηθεί –με υφολογικά κριτήρια– στα μέσα της δεκαετίας του 1950, αφού παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες με την εικονογράφηση του Γκίκα για την Οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη (εκδ. Simon and Schuster, Νέα Υόρκη 1958). Η παράσταση αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα: κάτω ο Μάρκος κάθεται σκεπτικός μπροστά από έναν ανοικτό τάφο: μέσα του ανακάθεται ο νεκρός, αλλά αποστασιοποιημένος από τον κόσμο, Λάνης σε μια εικογραφική αντίληψη που συμβολικά ανακαλεί τη σκηνή της επίσκεψης από τα αρχαία αττικά ανάγλυφα. Στο βάθος, σε προηγούμενο χρονολογικό και αφηγηματικό επίπεδο, ο Γκίκας αποδίδει τη δεύτερη στροφή του ποιήματος: τη σκηνή όπου ο ζωγράφος Κυρηναίος ζωγράφισε τον Λάνη γυμνό. Ο Γκίκας χρησιμοποιεί απλώς τη γραμμή για να δώσει τις σχηματοποιημένες μορφές του που αντλούν την καταγωγή τους από τα σχέδια του Ματίς αλλά και τη μεσοπολεμική χαρακτική του Πικάσο. Το ενδιαφέρον του Γκίκα για τον Καβάφη τεκμηριώνεται και από το γεγονός ότι εικονογράφησε το 1966 με 43 σχέδια μια έκδοση των ποιημάτων του τελευταίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.
(EL)
.png){kind=logo}
1 JPEG