Στο Διδασκαλείο Κρήτης στο Ηράκλειο (1901-1933) η διοικητική λειτουργία και η αρχειοθέτηση υπηρεσιακών εγγράφων είχε ανατεθεί στο διδακτικό προσωπικό, καθώς δε λειτουργούσε Γραμματεία λόγω έλλειψης διοικητικού προσωπικού. Ένα μέρος των υπηρεσιακών εγγράφων αποτελούσαν τα «Λυτά Έγγραφα», τα οποία περιείχαν την αλληλογραφία του Διδασκαλείου με το Υπουργείο Παιδείας και λοιπούς υπηρεσιακούς φορείς. Τα «Λυτά Έγγραφα» που διασώθηκαν διακρίνονται σε τέσσερις ευρύτερες κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία περιέχει έγγραφα που θεωρούνταν προαπαιτούμενα για τη συμμετοχή των μαθητών/ τριών στις εισιτήριες εξετάσεις και πιο συγκεκριμένα: α. Δικαιολογητικά υποψήφιωνγια τις εισιτήριες εξετάσεις. β. Τίτλοι υποψήφιων για τις εισιτήριες εξετάσεις. γ. Αιτήσεις υποψήφιων σπουδαστών. δ. Πιστοποιητικά ηλικίας. ε. Πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων. στ. Ιατρικές βεβαιώσεις. ζ. Έγγραφα που αφορούν τη φοίτηση των σπουδαστών. Η δεύτερη κατηγορία περιέχει Ενδεικτικά αρρένων και θηλέων. Η τρίτη κατηγορία περιέχει έγγραφα που αφορούσαν την καθημερινή διοικητική λειτουργία του Διδασκαλείου και πιο συγκεκριμένα: α. Εγκύκλιοι. β. Αιτήσειςαπορριφθέντων για τις εισιτήριες εξετάσεις. γ. Τηλεγραφήματα. δ. Κτηριακά θέματα. ε. Έγγραφα διοικητικής λειτουργίας. στ. Έγγραφα για τη βιβλιοθήκη. ζ. Οικονομικά έγγραφα. η. Έγγραφα διδακτικού προσωπικού. Η τέταρτη κατηγορία περιέχει τις ακόλουθες υποκατηγορίες: α. Έγγραφα Προσαρτημένου Δημοτικού σχολείου. β. Έγγραφα Μονοτάξιου Διδασκαλείου Μετεκπαίδευσης Δασκάλων.
Τα «Οικονομικά έγγραφα» αποτελούν μέρος της επίσημης αλληλογραφίας που διατηρούσε το Διδασκαλείο Κρήτης με διάφορους δημόσιους φορείς και θεσμούς. Μέσω της αλληλογραφίας αυτής ρυθμίζονταν τα οικονομικά ζητήματα του Διδασκαλείου, του Γυμνασιακού Παρθεναγωγείου (εκπαιδευτικό ίδρυμα που είχε αναλάβει την ανώτερη μόρφωση των κοριτσιών πριν την ίδρυση του κρατικού Διδασκαλείου και το οποίο λειτουργούσε παράλληλα με το Διδασκαλείο έως το 1917) και των Πρότυπων Δημοτικών σχολείων που είχαν προσαρτηθεί στο Διδασκαλείο. Εξαίρεση αποτελούν τα μισθολογικά ζητήματα του διδακτικού προσωπικού που περιέχονται στην κατηγορία με τίτλο «Έγγραφα διδακτικού προσωπικού». Το Διδασκαλείο διατηρούσε πλούσια αλληλογραφία για τα θέματα αυτά, καθώς υπήρχε συγκεκριμένο πλαίσιο διαχείρισης των εσόδων και των εξόδων μέσα από τον θεσμό των Σχολικών Εφορειών. Επιπλέον, τα οικονομικά ζητήματα του Πρότυπου Δημοτικού σχολείου έπρεπε να επιθεωρούνται και να εγκρίνονται από τη διεύθυνση του Διδασκαλείου. Θεματικές κατηγορίες των οικονομικών εγγράφων, σύμφωνα με την έρευνα του αρχείου: Έρανοι, Δαπάνες συντήρησης, Χρηματοδότηση, Αγορές εξοπλισμού, Μισθολογικά, Έγγραφα Πρότυπου Δημοτικού σχολείου, Λοιπά θέματα.
Στο αρχειακό υλικό του Διδασκαλείου έχει διασωθεί ένας τόμος με «Οικονομικά έγγραφα», που καλύπτει την περίοδο 1913-1936. Ειδικότερα:
Η κατηγορία «Έρανοι» καλύπτει την περίοδο 1927-1932. Περιλαμβάνει έγγραφα που αναφέρονται: στη συμμετοχή του Διδασκαλείου σε εράνους για την ανέγερση ηρώου αφιερωμένου στις ηρωίδες της ελληνικής επανάστασης του 1821, στην ανέγερση αδριάντα του Γ. Καραϊσκάκη, στην ανέγερση του αγάλματος ελευθερίας στο Ακρωτήρι Χανίων, στην ανέγερση ηρώου Αγίας Λαύρας, στη στήριξη του ορφανοτροφείου Ηρακλείου, του Λευκού Σταυρού, του Ερυθρού Σταυρού, του Ταμείου αεροπορικής άμυνας, των σεισμοπαθών της Χαλκιδικής το 1932 και του μνημόσυνου του μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομου.
Η κατηγορία «Δαπάνες συντήρησης» καλύπτει την περίοδο 1929-1933. Περιλαμβάνει έγγραφα που αναφέρονται στις δαπάνες για τη συντήρηση του σχολικού κήπου και των εργαστηρίων του Διδασκαλείου, καθώς και σε δαπάνες για τη θέρμανση του Διδασκαλείου και του Πρότυπου δημοτικού σχολείου.
Η κατηγορία «Χρηματοδότηση» καλύπτει την περίοδο 1926-1932. Περιλαμβάνει έγγραφα που σχετίζονται με την τακτική χρηματοδότηση που λάμβανε το Διδασκαλείο από το κράτος και με έκτακτες επιχορηγήσεις που κατά διαστήματα λάμβανε από τον Δήμο Ηρακλείου και από άλλους ιδιωτικούς φορείς. Τα επιμέρους θέματα των εν λόγω εγγράφων αναφέρονται στην κατάρτιση προϋπολογισμών και απολογισμών ανά σχολικό έτος, στα αποδεικτικά λήψης τακτικής χρηματοδότησης, καθώς και έκτακτης χρηματοδότησης από τον Δήμο Ηρακλείου.
Η κατηγορία «Αγορές εξοπλισμού» καλύπτει την περίοδο 1914-1933. Περιλαμβάνει έγγραφα του Διδασκαλείου και του Γυμνασιακού Παρθεναγωγείου που σχετίζονται με διαδικασίες αγοράς και καταγραφής σχολικού εξοπλισμού, με αποφάσεις απόρριψης αιτημάτων για αγορά εξοπλισμού, αλλά και αποφάσεις αγοράς και πληρωμής εξοπλισμού υγιεινολογικού ενδιαφέροντος, γραφικής ύλης, θρανίων, οργάνων φυσικής και χημείας. Επίσης, περιλαμβάνει έγγραφα που αναφέρονται στο εποπτικό υλικό που χορηγήθηκε στο Διδασκαλείο, καθώς και υποδείξεις δημόσιων φορέων για αγορά εποπτικού υλικού.
Η κατηγορία «Μισθολογικά» καλύπτει την περίοδο 1927-1936. Περιλαμβάνει έγγραφα που σχετίζονται με τον προσδιορισμό του ύψους των μισθών του προσωπικού του Διδασκαλείου εν γένει και όχι μόνον του διδακτικού προσωπικού. Θεματικές κατηγορίες των εγγράφων: αυξήσεις, κρατήσεις, απαγόρευση παροχής εξωδιδακτικών υπηρεσιών, διευκρινιστικά ζητήματα προσδιορισμού του ύψους των μισθών, συνταξιοδοτικά ζητήματα.
Η κατηγορία «Έγγραφα Πρότυπου δημοτικού σχολείου» καλύπτει την περίοδο 1927-1933. Περιλαμβάνει έγγραφα που αποστέλλονταν από τα Πρότυπα Δημοτικά σχολεία προς τη διεύθυνση του Διδασκαλείου σχετικά με την έγκριση των εσόδων και των εξόδων, καθώς στα Πρότυπα Δημοτικά σχολεία υπήρχε ξεχωριστή υπηρεσία διαχείρισης των οικονομικών, που ήταν η Σχολική Εφορεία των Προτύπων και η οποία λογοδοτούσε στη διεύθυνση του Διδασκαλείου στο οποίο υπαγόταν.
Η κατηγορία «Λοιπά θέματα» καλύπτει την περίοδο 1913-1933. Ακολουθούν ορισμένες θεματικές κατηγορίες για τις οποίες εντοπίστηκαν περισσότερα του ενός έγγραφα: τέλη και χαρτόσημα, υποτροφίες, συστάσεις υπουργείου περί εξοικονόμησης δαπανών γραφικής ύλης, συνδικαλιστικά οικονομικά αιτήματα, αντικατάσταση μέλους Σχολικής Εφορείας Πρότυπου δημοτικού σχολείου, συμπλήρωση δελτίων στατιστικής, πληρωμή ιερωμένου σπουδαστή.
(EL)
In the Didaskaleion of Crete in Heraklion (1901-1933) the administrative function and the archiving of official documents were assigned to the teaching staff, as there was no Secretariat functioning due to a lack of administrative staff. A part of the official documents were the "Unbound Documents", which contained the correspondence of the Didaskaleion with the Ministry of Education and other official bodies. The "Unbound Documents" that were rescued can be divided into four broad categories. The first category contains documents that were considered prerequisite for the students' participation in the entrance exams, and more specifically: a. Candidates' documents for the entrance exams. b. Titles of Candidates for Entrance Examinations. c. Applications forms of candidate students. d. Age certificates. e. Certificates of social attitudes. f. Medical certificates. g. Documents concerning the students' studies. The second category contains Men's and Women's certificates of class completion. The third category contains documents related to the daily administrative function of the Didaskaleion and more specifically: a. Circulars. b. Applications forms of rejected candidates for the entrance examinations. c. Telegrams. d. Building matters. e. Documents of administrative function. f. Documents for the library. g. Financial documents. h. Teaching staff documents. The fourth category contains the following subcategories: a. Attached Primary school documents. b. Documents of a One Grade Teacher Training School.
The "Financial documents" are part of the official correspondence that the Didaskaleion of Crete maintained with various public bodies and institutions. Through this correspondence, the financial issues of the Didaskaleion, the High School for Girls (an educational institution that had undertaken the higher education of girls before the establishment of the state Didaskaleion that operated in parallel with the Didaskaleion until 1917) and the Standard Primary School attached to the Didaskaleion were regulated. An exception is the salary issues of the teaching staff contained in the category titled "Teaching staff documents". The Didaskaleion maintained a rich correspondence on these matters, as there was a specific framework for the management of income and expenses through the institution of the School Economical Service. In addition, the financial matters of the Standard Primary school had to be inspected and approved by the Didaskaleion Directorate. Thematic categories of financial documents, according to archive search: Fundraising, Maintenance Expenses, Funding, Equipment Purchases, Payroll, Standard Elementary School Documents, Other Topics.
A volume of "Financial documents", covering the period 1913-1936, has been preserved in the archive material of the Didaskaleion. Particularly:
The "Fundraisers" category covers the period 1927-1932. It includes documents that refer to: the Didaskaleion's participation in fundraising events for the construction of a monument dedicated to the heroines of the Greek revolution of 1821, the construction of the Hadrian of G. Karaiskakis, the construction of the Statue of Liberty at the Akrotiri in Chania, the construction of the monument of Agia Laura, the support of the Heraklion Orphanage, the White Cross, the Red Cross, the Air Defense Fund, the earthquake victims of Halkidiki in 1932 and the memorial service of the Metropolitan of Smyrna Chrysostomos.
The category "Maintenance expenses" covers the period 1929-1933. It includes documents referring to the expenses for the maintenance of the school garden and the laboratories of the Didaskaleion, as well as the costs for the heating of both the Didaskaleion and the Standard Primary School.
The "Funding" category covers the period 1926-1932. It includes documents related to the regular funding that the Didaskaleion received from the state and to the occasional grants it received from the Municipality of Heraklion and from other private entities. The individual topics of these documents refer to the preparation of budgets and reports per school year, to the financial statements of regular funding, as well as to emergency funding from the Municipality of Heraklion.
The category "Equipment Purchases" covers the period 1914-1933. It includes documents of the Didaskaleion and High School for Girls related to procedures for purchasing and recording school equipment, to decisions to reject requests for purchasing equipment, but also to decisions to purchase and pay for equipment of hygienic interest, stationery, desks, physics and chemistry instruments. It also includes documents referring to the visual material granted to the Didaskaleion, as well as suggestions from public bodies for the purchase of visual material.
The "Payroll" category covers the period 1927-1936. It includes documents related to determining both the teaching and non teaching staff’s salaries. Thematic categories of the documents: increases, deductions, prohibition of the provision of extracurricular services, clarifying issues of determining the amount of salaries, pension issues.
The "Standard Primary School Documents" category covers the period 1927-1933. It includes documents that were sent from the Standard primary school to the management of the Didaskaleion regarding the approval of revenues and expenses, as in the Standard primary schools there was a separate financial management service. That service was the School Ephorate of Standard Schools and was accountable to the administration of the Didaskaleion to which it was subordinate.
The "Other subjects" category covers the period 1913-1933. Here are some subject categories for which more than one document were found: Fees and Stamps, Scholarships, Ministry Recommendations on Stationery Cost Savings, Union Financial Requests, Standard Primary School Board Member Replacement, Statistics Form Completion, compensation for clergy students.
(EN)
À Didaskalio (École pour la formation des enseignants) de Crète à Héraklion, les tâches administratives et l’archivage des documents officiels de travail avaient été confiés au personnel enseignant, car, par manque de personnel, il n’y avait pas de secrétariat. Une partie des documents officiels de service était constituée par les dits «Documents épars»incluant la correspondance entre Didaskalio et le Ministère de l’Éducation, ainsi que les autres institutions et organismes officiels. Les «Documents épars» qui nous sont parvenus se distinguent en quatre catégories générales. La première catégorie comporte des documents qui étaient considérés comme des documents requispour la participation des étudiant(e)s aux examens d’entrée et plus précisément : a. Justificatifs et attestations des candidats pour les examens d’entrée, b. Diplômes déposés par les candidats pour les examens d’entrée, c. Candidatures des futurs étudiants, d. Attestations pour l’âge des candidats, e. Attestations relatives aux convictions sociales et politiques, f. Certificats médicaux, g. Des documents à propos des études des étudiants. La deuxième catégorie comportedes attestations de fin d’études des étudiant(e)s de Didaskalio. La troisième catégorie comporte des documents qui concernaient le fonctionnement administratif quotidien de Didaskalio et plus précisément : a. Circulaires, b. Des demandes des candidats qui avaient échoué aux examens d’entrée, c. Télégrammes, d. Questions à propos des bâtiments, e. Documents liés au fonctionnement administratif, f. Documents pour la bibliothèque, g. Documents financiers, h. Documents à propos des enseignants. La quatrième catégorie est subdivisée aux sous-catégories suivantes : a. Documents de l’école élémentaire qui était rattaché à Didaskalio, b. Documents du Didaskalio (à un niveau) de formation continue pour les enseignants de l’école élémentaire.
Les «Documents financiers» constituent une partie de la correspondance officielle entre Didaskalio (École pour la formation des enseignants) de Crète et différents institutions, organismes et instances publics. À travers ces courriers étaient réglées des questions financières de Didaskalio, de «Gymnasiako Parthenagogeio» (établissement éducatif qui avait pris en charge l’enseignement supérieur des filles avant la création de Didaskalio de l’État et qui fonctionnait parallèlement à Didaskalio jusqu’à 1917) et de l’ «École Élémentaire Modèle» (Protipo dimotiko scholio) rattachée à Didaskalio. En sont exclues les questions liées aux salaires du personnel enseignant, lesquelles sont inclues dans la catégorie «Documents du personnel enseignant». Didaskalio disposait d’une riche correspondance à propos de ces questions car il y avait un cadre spécifique pour la gestion des recettes et dépenses sous la responsabilité de la Commission de surveillance du fonctionnement des écoles. En plus, les questions financières de l’ «École Élémentaire Modèle» (Protipo dimotiko scholio) devaient être examinées et approuvées par la direction de Didaskalio. D’après la recherche documentaire sur les archives, les sous-catégories distinguées pour les documents financiers sont les suivantes : Collectes de fonds, Dépenses d’entretien, Financement, Achats d’équipements, Salaires, Documents de l’ «École Élémentaire Modèle» (Protipo dimotiko scholio), Autres sujets.
Dans les archives deDidaskalioa été sauvé un tome de «Documents financiers» couvrant la période 1913-1936. Plus précisément :
La catégorie «Collectes de fonds» couvre la période 1927-1932. Elle comporte des documents qui se réfèrent à la participation de Didaskalio à des collectes de fonds réalisées pour la construction d’un mémorial en l’honneur des héroïnes de la Révolution grecque de 1821, pour la construction d’une statue en l’honneur de G. Karaiskakis, d’une statue de la liberté au Cap de la Canée et pour la construction du mémorial d’Agia Lavra (Monastère de Sainte-Laure qui a joué un rôle important lors de la Révolution grecque). Il y aussi des documents relatifs à la participation de Didaskalio aux collectes de fonds réalisées pour soutenir l’orphelinat d’Héraklion, la Croix Blanche, la Croix Rouge, le Fonds de défense aérienne, lespersonnes touchées par le séisme qui a eu lieu dans la région de Chalcidique en 1932, ainsi que des documents relatifs à lacollecte de fonds pour la messe commémorative réalisée pour l’anniversaire de mort du Métropolite (Archevêque de l’Église orthodoxe) d’Izmir Chrysostome.
La catégorie «Dépenses d’entretien» couvre la période 1929-1933. Ellecomportedes documents qui se réfèrent aux dépenses liées à l’entretien du jardin scolaire et des laboratoires du Didaskalio, ainsi qu’aux dépenses liées au chauffage du Didaskalio et de l’ «École Élémentaire Modèle» (Protipo dimotiko scholio).
La catégorie «Financement» couvre la période 1926-1932. Elle comporte des documents relatifs au financementrégulier que recevait Didaskalio par l’État et aux subventions exceptionnelles qu’ilrecevait occasionnellement de la municipalité d’Héraklion et d’autres organismes et instances privés. Dans ces documents il y a des références à l’établissement des budgets et des bilans financiers par année scolaire, aux justificatifs attestant la réception du financement régulier, ainsi que la réception du financement exceptionnel par la municipalité d’Héraklion.
La catégorie «Achats d’équipements» couvre la période 1914-1933. Elle comporte des documents de Didaskalio et de «Gymnasiako Parthenagogeio» (établissement éducatif qui avait pris en charge l’enseignement supérieur des filles avant la création de Didaskalio de l’État et qui fonctionnait parallèlement à Didaskalio jusqu’à 1917) relatifs aux procédures d’achat et d’enregistrement de l’équipement scolaire, relatifs à des décisions de rejet de demandes d’achat de matériel, ainsi qu’à des décisions d’achat et de paiement d’équipement sanitaire, d’articles de papeterie, de pupitres, des instruments de physique et de chimie. En plus, elle comporte des documents qui se réfèrent aux supports d’enseignement donnés à Didaskalio, ainsi qu’aux indications données par des instances et organismes publics pour l’achat des supports d’enseignement.
La catégorie «Salaires» couvre la période 1927-1936. Elle comporte des documents relatifs au calcul du montant des salaires de tout le personnel de Didaskalio et non seulement du personnel enseignant. Les sujets traités dans ces documents sont les suivants : augmentations, retenues sur les salaires, interdiction de prestation de services autres que l’enseignement, des précisions sur le calcul du montant des salaires, des questions liées à la retraite.
La catégorie «Documents de l’ « École Élémentaire Modèle» (Protipo dimotiko scholio) couvre la période 1927-1933. Elle comporte des documents envoyés par l’ «École Élémentaire Modèle» à la direction de Didaskaliopour qu’elle donne son accord pour les revenus et les dépenses, car, dans les «Écoles Élémentaires Modèles» il y avait un service spécifique de gestion financière, la Commission de surveillance du fonctionnement des écoles élémentaires modèles, laquelle rendait des comptes à la direction de Didaskalio auquel elle était rattachée.
La catégorie «Autres sujets» couvre la période 1913-1933. Les sous-catégories pour lesquelles on a retrouvé plus d’un document sont les suivantes : redevances et timbres fiscaux, bourses, recommandations du Ministère pour la réduction de dépenses relatives au matériel de papeterie, revendicationsfinancières de la part des syndicats, remplacement des membres de la Commission de surveillance du fonctionnement des écoles élémentaires modèles, remplissage des fiches avec des données statistiques, paiement reçu d’un étudiant qui était prêtre.
(FR)
Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας Πανεπιστημίου Κρήτης (ΕΛΚΕ ΠΚ)
Πόλη / χωριό / οικισμός
