Στο Διδασκαλείο Κρήτης στο Ηράκλειο (1901-1933) η διοικητική λειτουργία και η αρχειοθέτηση υπηρεσιακών εγγράφων είχε ανατεθεί στο διδακτικό προσωπικό, καθώς δε λειτουργούσε Γραμματεία λόγω έλλειψης διοικητικού προσωπικού. Ένα μέρος των υπηρεσιακών εγγράφων αποτελούσαν τα «Λυτά Έγγραφα», τα οποία περιείχαν την αλληλογραφία του Διδασκαλείου με το Υπουργείο Παιδείας και λοιπούς υπηρεσιακούς φορείς. Τα «Λυτά έγγραφα» που διασώθηκαν διακρίνονται σε τέσσερις ευρύτερες κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία περιέχει έγγραφα που θεωρούνταν προαπαιτούμενα για τη συμμετοχή των μαθητών/ τριών στις εισιτήριες εξετάσεις και πιο συγκεκριμένα: α. Δικαιολογητικά υποψήφιων για τις εισιτήριες εξετάσεις. β. Τίτλοι υποψήφιων για τις εισιτήριες εξετάσεις. γ. Αιτήσεις υποψήφιων σπουδαστών. δ. Πιστοποιητικά ηλικίας. ε. Πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων. στ. Ιατρικές βεβαιώσεις. ζ. Έγγραφα που αφορούν τη φοίτηση των σπουδαστών. Η δεύτερη κατηγορία περιέχει Ενδεικτικά αρρένων και θηλέων. Η τρίτη κατηγορία περιέχει έγγραφα που αφορούσαν την καθημερινή διοικητική λειτουργία του Διδασκαλείου και πιο συγκεκριμένα: α. Εγκύκλιοι. β. Αιτήσεις απορριφθέντων για τις εισιτήριες εξετάσεις. γ. Τηλεγραφήματα. δ. Κτηριακά θέματα. ε. Έγγραφα διοικητικής λειτουργίας. στ. Έγγραφα για τη βιβλιοθήκη. ζ. Οικονομικά έγγραφα. η. Έγγραφα διδακτικού προσωπικού. Η τέταρτη κατηγορία περιέχει τις ακόλουθες υποκατηγορίες: α. Έγγραφα Προσαρτημένου Δημοτικού σχολείου. β. Έγγραφα Μονοτάξιου Διδασκαλείου Μετεκπαίδευσης Δασκάλων.
Το Πιστοποιητικό ηλικίας ήταν έγγραφο που προσκόμιζε ο/η επιτυχών/ούσα στις εισιτήριες εξετάσεις του Διδασκαλείου, με το οποίο βεβαιωνόταν η ηλικία του/της και ακολουθούσε η τυπική εγγραφή στο Διδασκαλείο. Για την εγγραφή στα Τριτάξια Διδασκαλεία, οι υποψήφιοι/ες έπρεπε να είναι από δεκαπέντε έως είκοσι ετών, ενώ για την εγγραφή τους στα Πεντατάξια έπρεπε να έχουν συμπληρώσει το δέκατο τρίτο έτος της ηλικίας τους. Πιστοποιητικά ηλικίας χορηγούσε ο δήμος ή κοινότητα του τόπου διαμονής του/της μαθητή/τριας.
Στο αρχειακό υλικό του Διδασκαλείου εντοπίστηκαν δύο τύποι εγγράφων που καλύπτουν την περίοδο 1876-1918 και πιστοποιούν την ηλικία του/ της μαθητή/ τριας. Ο πρώτος τύπος εγγράφου περιλαμβάνει το έτος γέννησης με βάση το οποίο συνάγεται η ηλικία του/ της υποψήφιου/ ας. Ο δεύτερος τύπος αναγράφει ολογράφως την ηλικία του ατόμου. Με βάση τους δύο αυτούς τύπους εγγράφων, προκύπτει η εξής κατηγοριοποίηση του αρχειακού υλικού:
α. Χρονολογία γέννησης και πλήθος εγγραφέντων/εισών στο Διδασκαλείο: 1877: 1 εγγραφή, 1896: 1 εγγραφή, 1898: 3 εγγραφές, 1899: 6 εγγραφές, 1900: 9 εγγραφές, 1901: 1 εγγραφή, 1902: 6 εγγραφές, 1903: 15 εγγραφές, 1904: 13 εγγραφές, 1905: 5 εγγραφές, 1906: 7 εγγραφές, 1907: 26 εγγραφές, 1908: 28 εγγραφές, 1909: 28 εγγραφές, 1910: 24 εγγραφές, 1911: 28 εγγραφές, 1912: 49 εγγραφές, 1913: 48 εγγραφές, 1914: 60 εγγραφές, 1915: 74 εγγραφές, 1916: 53 εγγραφές, 1917: 14 εγγραφές, 1918: 2 εγγραφές.
β. Ηλικία μαθητή/ τριας και πλήθος εγγραφέντων/εισών στο Διδασκαλείο:
14 έτη: 5 εγγραφές, 15 έτη: 255 εγγραφές, 16 έτη: 50 εγγραφές, 17 έτη: 15 εγγραφές, 18 έτη: 6 εγγραφές.
Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας Πανεπιστημίου Κρήτης (ΕΛΚΕ ΠΚ)
Πόλη / χωριό / οικισμός
