Στο Διδασκαλείο Κρήτης στο Ηράκλειο λειτουργούσε δανειστική βιβλιοθήκη από την έναρξη της λειτουργίας του το 1901. Επρόκειτο για μια πολύ σημαντική υπηρεσία, που παρείχε μορφωτικά μέσα στους σπουδαστές και τις σπουδάστριες της εποχής. Άλλωστε, στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του Διδασκαλείου δεν είχε ακόμη ιδρυθεί στο Ηράκλειο δημοτική βιβλιοθήκη, η οποία ιδρύθηκε το 1908. Στον τελευταίο σωζόμενο συγκεντρωτικό κατάλογο βιβλίων του Διδασκαλείου εντοπίστηκαν 666 τίτλοι, ενταγμένοι σε 5 Ταξιθετικές Κατηγορίες (Τ.Κ.): α. Γράμματα - Επιστήμαι – Τέχναι. β. Επιστημονικά. γ. Ελεύθερα αναγνώσματα. δ. Βοηθητικά. ε. Διδακτικά. Η ανωτέρω ταξινόμηση δεν αντιστοιχούσε σε κάποια αυστηρή θεματική κατηγοριοποίηση με δεδομένο ότι ορισμένα βιβλία ίδιας θεματικής ταξινομήθηκαν σε διαφορετικές Τ.Κ..
Η Τ.Κ. «Διδακτικά» περιελάμβανε ως επί το πλείστον σχολικά βιβλία νεοελληνικής γλώσσας και αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραμματολογίας και ορισμένους τίτλους ξένης λογοτεχνίας, ιστορίας και φυσικών επιστημών.
Το βιβλίο "Αρριανού Ανάβασις Αλεξάνδρου, Λυσίου Λόγοι και Πλουτάρχου Θεμιστοκλής" ανήκε στην κατηγορία «Διδακτικά» της δανειστικής βιβλιοθήκης του Διδασκαλείου Κρήτης στο Ηράκλειο. Πρόκειται για σχολικό εγχειρίδιο, που αξιοποιούνταν στη διδασκαλία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών και προοριζόταν για τους/τις μαθητές/τριες της Γ΄ τάξης των εξατάξιων Γυμνασίων. Περιέχει μία συλλογή των πρωτότυπων έργων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας: "Ανάβασις Αλεξάνδρου" του Αρριανού, "Λόγοι του Λυσία" και "Θεμιστοκλής" του Πλούταρχου. Κάθε έργο συνοδεύεται από εισαγωγικό σημείωμα που αναφέρεται στη βιογραφία και εργογραφία του συγγραφέα και σε ιστορικές πληροφορίες για την υπόθεση των έργων. Από τα ιστορικά έργα του Αρριανού το σπουδαιότερο είναι το "Ανάβασις Αλεξάνδρου", που περιλαμβάνει 7 βιβλία. Το έργο εξιστορεί την εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου κατά του περσικού κράτους, αλλά και τον συνολικό βίο του Μακεδόνα βασιλιά, από την άνοδο στον θρόνο μέχρι τον θάνατό του. Από τους 35 διασωθέντες «Λόγους» του Λυσία, οι περισσότεροι είναι δικανικοί και οι υπόλοιποι είναι συμβουλευτικοί και επιδεικτικοί. Στο συγκεκριμένο βιβλίο περιλαμβάνονται οι λόγοι: "Υπέρ Μαντιθέου", που αναφέρεται στην κατηγορία της έμμεσης στήριξης που παρείχε ο Μαντίθεος στους Τριάκοντα τυράννους, "Κατά Φίλωνος", στον οποίο καταφέρεται εναντίον του Φίλωνα, υποψήφιου βουλευτή, που τον θεωρεί ακατάλληλο για το βουλευτικό αξίωμα, "Δήμου καταλύσεως απολογία", όπου ο ρήτορας υπερασπίζεται τον εαυτό του ενάντια στις κατηγορίες ότι συνεργάστηκε με τους Τριάκοντα τυράννους, "Υπέρ του Αδυνάτου", που έχει θέμα την απόκρουση των κατηγοριών εναντίον ενός πτωχού και ανάπηρου γέροντα, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι λαμβάνει άδικα χρηματικό βοήθημα από την πόλη και, τέλος, "Κατά Σιτοπωλών", όπου καυτηριάζεται η αισχροκέρδεια των εμπόρων σιταριού. Το βιβλίο του Πλούταρχου, "Θεμιστοκλής", αναφέρεται στην προσωπικότητα και στον χαρακτήρα του Αθηναίου πολιτικού και στρατηγού. Οι συγγραφείς του πρωτότυπου έργου ήταν ο Αρριανός (95-175 μ.Χ.), ιστορικός, γεωγράφος και πολιτικός, ο Λυσίας (445-380 π.Χ.), από τους σημαντικότερους Αθηναίους ρήτορες της αρχαιότητας, που έγραψε δικανικούς, συμβουλευτικούς και επιδεικτικούς λόγους, και ο Πλούταρχος (45-120 μ.Χ.), ιστορικός, παιδαγωγός και φιλόσοφος με πλούσιο συγγραφικό έργο. Οι σχολιαστές του έργου, Κοσμάς Κυριάκος και Δημήτριος Φιλικός, υπήρξαν καθηγητές Γυμνασίων.
Special Account for Research Funds of University of Crete (SARF UoC)
