Το Διδασκαλείο Κρήτης στο Ηράκλειο είχε στην κατοχή του πλήθος εποπτικών διδακτικών μέσων (εποπτικό υλικό και σχολικός εξοπλισμός) που χρησιμοποιούνταν κατά την εκπαιδευτική λειτουργία του. Τα μέσα αυτά αποτελούσαν ένα σημαντικό μέρος της κινητής περιουσίας του ιδρύματος, όπως προκύπτει και από την υπηρεσιακή αλληλογραφία του Διδασκαλείου. Το υλικό και ο εξοπλισμός αυτός διακρίνονται στις ακόλουθες κατηγορίες: α. Σχολικές εικόνες. β. Σχολικοί χάρτες. γ. Κεντήματα Διδασκαλείου. δ. Σχολικά έπιπλα. ε. Ποικίλα αντικείμενα συλλογών και σχολικού εξοπλισμού. στ. Φωτογραφίες μαθητών/ τριών και διδακτικού προσωπικού. στ. Εποπτικό υλικό μαθημάτων φυσικών επιστημών. ζ. Γραφική ύλη.
Το Διδασκαλείο Κρήτης στο Ηράκλειο διατηρούσε χαρτογραφική συλλογή με χάρτες διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων, οι οποίοι συνιστούσαν χρήσιμα διδακτικά βοηθήματα για τα ακόλουθα μαθήματα: Ιστορία, Θρησκευτικά, Φυσική, Φυσιογνωστικά, Φυσική Πειραματική, Φυσική Ιστορία, Κοσμογραφία, Γεωγραφία, Γεωπονικά, Γεωπονικά και Ζωοτεχνία, Ελληνικά (πρόκειται για τα μαθήματα σύμφωνα με τα Ωρολόγια Προγράμματα για τα Τριτάξια και Πεντατάξια Διδασκαλεία - 1914 και 1929 αντίστοιχα). Η χρήση των χαρτών εξυπηρετούσε την αρχή της εποπτείας και της αυτενέργειας, βασικές διδακτικές αρχές που αποτελούσαν αντικείμενο των παιδαγωγικών συνεδριάσεων του συλλόγου καθηγητών/τριών του Διδασκαλείου Κρήτης, ειδικότερα κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου.
Η Γεωγραφία κατείχε εξέχουσα θέση στα προγράμματα μαθημάτων τόσο του Τριτάξιου όσο και του Πεντατάξιου Διδασκαλείου. Το μάθημα θεωρούνταν σημαντικό επειδή παρουσίαζε τη γεωγραφική, πολιτιστική, οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα ανά τον κόσμο, τη σχέση της Ελλάδας με τις υπόλοιπες χώρες και τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα και τέλος τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση. Στο πλαίσιο αυτό θεωρήθηκε απαραίτητη η μεθοδική διδασκαλία της Πατριδογνωσίας, μάθημα που θα λειτουργούσε ως προβαθμίδα για το μάθημα της Γεωγραφίας. Η πατριδογνωσία δίνει έμφαση στη διερεύνηση των σχέσεων του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον του τόπου του και στη σταδιακή κατανόηση των όρων της γεωγραφικής επιστήμης. Η συγκεκριμένη σειρά χαρτών απεικονίζει τις τέσσερις εποχές. Είχε ως σκοπό να αναπαραστήσει το φυσικό, κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον με τα ιδιαίτερα στοιχεία του τόπου.
Τον χάρτη «Καλοκαίρι», του εκδοτικού οίκου «Α. Ι. Ράλλη», επιμελήθηκε η Α. Μεταλλινού, γνωστή για τα σχολικά βοηθήματα που έχει συγγράψει. Η εικονογράφηση ανήκει στον Σπύρο Βασιλείου (1903-1985), έναν από τους πιο γνωστούς Έλληνες ζωγράφους του 20ου αιώνα. Ο χάρτης απεικονίζει ένα καλοκαιρινό τοπίο. Δίνει πληροφορίες και ερεθίσματα σκέψης για τις συνήθειες των ανθρώπων, την οικονομία, την ενδυμασία, την αρχιτεκτονική και το φυσικό περιβάλλον του χωριού.
Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας Πανεπιστημίου Κρήτης (ΕΛΚΕ ΠΚ)
